Zo heeft ze 30 jaar in mijn vitrine gestaan. Mijn 'mooiste model', want ik had voor het eerst een spuitbus gebruikt. In de loop van de jaren werd de roep om een opknapbeurt steeds luider.
Here we go (ondanks de 30 graden, toch even de zon opgezocht). Zo staat ze er voortaan bij! De leuke historische feitjes heb ik erbij gezet voor de liefhebber.
Chronologisch overzicht van de gebeurtenissen• 28 augustus 1939; de algemene mobilisatie van het Nederlandse leger vanwege het ondertekenen van een niet-aanvalsverdrag tussen Duitsland en Rusland. 30 van de 75 KLM-piloten werden opgeroepen voor militaire dienst. Het binnenlandse netwerk van KLM werd stilgelegd en zou niet meer worden opgestart tot 1945.
• 1 september 1939; begin WO2 met de inval in Polen. Vanaf dat moment werd het route deel Amsterdam-Napels op de Indië lijn enkel per trein afgelegd. De KLM-toestellen die op deze route vanaf Napels actief waren zijn nooit oranje geverfd.
• 3 september 1939; Engeland en Frankrijk verklaren de oorlog aan Duitsland (maar gingen niet over tot militaire actie: de ‘Sitzkrieg’). De Verenigde Staten verklaarde zich neutraal, net als België, Denemarken, Noorwegen en Zweden. Het Europese netwerk van KLM werd opgeschort, behalve de route naar Kopenhagen.
• 13 september 1939; eerste Nederlandse oorlogsincident toen een Fokker T.VIII W, registratie ‘R-5’, van de Marine Luchtvaartdienst boven de oostelijke Waddenzee werd neergeschoten door een Duitse Heinkel He 115. De bemanning bleef ongedeerd en de Duitsers beweerde dat het per ongeluk was gebeurd, omdat het Nederlandse nationaliteitsteken op de Engelse leek.
• 26 september 1939; eerste beschieting van een burgervliegtuig in de tweede wereldoorlog toen KLM DC-3 ‘Mees’, op weg van Kopenhagen naar Schiphol, ter hoogte van Helgoland werd beschoten door een Duits watervliegtuig. Het kostte één passagier het leven. Alle operationele KLM-toestellen werden direct daarna voorzien van de tekst ‘HOLLAND’ in grote zwarte letters.
• 1 oktober 1939; voor beide schietincidenten werden officieel excuses gemaakt door de Duitse autoriteiten. Toch werd per Koningkijkbesluit vastgesteld dat alle Nederlandse militaire vliegtuigen moesten worden voorzien van oranje driehoeken en een oranje roer, allen voorzien van een 10 cm brede zwarte rand. Het moest de neutraliteit van onze strijdkrachten extra duidelijk maken.
• 7 oktober 1939; het 20-jarig bestaan van de KLM en er was bar weinig te vieren. Op de agenda stond enkel de “International Agreement of Protection of Neutral Aircraft” (bron: ‘The Stockholm Run: Air Transport Between Britain and Sweden During WWII’). Daarbij maakten de directies van de luchtvaartmaatschappijen van de neutrale landen (KLM, de Zweedse, Deense en Belgische luchtvaartmaatschappijen) afspraken om herkenning van burgervliegtuigen te optimaliseren en te standaardiseren.
• Vanaf november 1939 begon de KLM met het omkleuren van de Europese vloot, die vooral uit DC-3’s bestond. Daarvoor werd per toestel 45 kg oranje verf gebruikt; een toename van het gewicht en daarmee een beperking van de nuttige lading. Het netwerk op Brussel en Londen werd weer opgestart. De oranje toestellen werden voorzien van een geïmproviseerde autospiegel bij het linker cockpitraam, zodat de vlieger eventuele sluipaanvallers van achteraf kon waarnemen.
• 8 januari 1940 tot en met 27 februari 1940; na speciale toestemming van de Inspectie Militaire Luchtvaart werden DC-2’s PH-AKR ‘Rietvink’, PH-AKK ‘Kievit’ de PH-AKJ ‘Jan van Gent’ ingezet op de ‘IJsvluchten’, een luchtbrug naar de ingevroren en gesneeuwde Waddeneilanden en Urk, waar ook een aantal oranje DC-3’s aan deelnam. Er werden meer routes naar Scandinavië gestart.
• 1 april 1940; heropening van de route naar Oslo, waarbij gedurende slechts 8 dagen de DC-3’s PH-ALH ‘HOP’ en PH-ASK ‘Kemphaan’ werden ingezet.
• 2 april 1940; KLM opent de lange route naar Lissabon met de oranje geschilderde DC-3 PH-ARX ‘Xema’, in aansluiting op de PanAm Clipper service naar La Guardia, New York. De non-stop vlucht van 8 uur, met extra brandstoftanks in de cabine, verliep helemaal over water, om Frankrijk heen. Met geblindeerde ramen; de Fransen wilden geen pottenkijkers bij hun mobilisatie.
• 9 april 1940; de routes op Scandinavië worden per direct gestaakt vanwege de aanval van Duitsland op Denemarken en Noorwegen. PH-ASK ‘Kemphaan’ weet pas op 16 april het bezette Oslo te verlaten.
• 10 mei 1940; het eerste bombardement op Schiphol. In de vroege uren van die 10e mei verloor KLM 16 van haar 29 vliegtuigen die op Schiphol geparkeerd stonden aan Duitse bommen, met nog eens 11 beschadigde en slechts 2 onbeschadigde toestellen.
• 13 mei 1940; DC-3 PH-ARZ ‘Zilverreiger’ was drie dagen eerder zwaar beschadigd op Schiphol, maar werd tussen de gevechten door gerepareerd en op regeringsbevel door Koene Dirk Parmentier naar Shoreham gevlogen.
• 14 mei 1940; capitulatie en einde van alle KLM-operaties vanuit Nederland. De achtergebleven KLM-vliegtuigen werden gevorderd door de Duitsers.
Bronnen:
‘The Stockholm Run: Air Transport Between Britain and Sweden During WWII’
Luchtvaartkennis 2013-01 – uitgave van de KNVvL.
http://www.hdekker.info/DAGBOEK/d40.htmlhttp://www.nederlandseluchtvaart.nlhttp://www.key.aero/article/how-klm-kep ... ugh-europe KLM-toestellen die de oorlog hebben overleefd • DC-3 PH-ALW ‘Wielewaal’ overleefde de oorlogsjaren in de Oost en staat momenteel in een museum als enige en oudste door Fokker geleverde DC-3 ter wereld.
• DC-2 PH-AKH ‘Haan’ werd begin 1940 verkocht aan AB-Aerotransport. Via omzwervingen kwam dit toestel in Finland terecht, waar het zelfs als bommenwerper werd ingezet in de ‘Winter oorlog’ tegen de Russen. Het toestel heeft de geschiedenis overleefd en staat nu, prachtig gerestaureerd, in een Fins museum.
• DC-2 PH-ALE ‘Edelvalk’ kwam na de oorlog als enige DC-2 terug bij KLM als PH-TBB. Het werd direct doorverkocht en verongelukte in 1946 bij Malta.
• DC-3 PH-ALV ‘Valk’ kwam via omzwervingen in Spanje terug bij de KLM als PH-TBF, die het in 1946 doorverkocht naar Engeland. Het is later bij Rangoon door het landingsgestel gezakt en gesloopt.
• DC-3 PH-ARB ‘Buizerd’ ontkwam via Engeland en kwam na de oorlog kort terug als PH-TBD. Daarna werd het verkocht en via tal van omzwervingen werd het in de jaren ’70 opgeslagen in Aden waar het in 1979 is gesloopt.
• DC-3 PH-ARZ ‘Zilverreiger’; Gedetailleerde beschrijving volgt na de volgende foto's.
Bronnen:
‘The Stockholm Run: Air Transport Between Britain and Sweden During WWII’
Luchtvaartkennis 2013-01 – uitgave van de KNVvL.
http://www.hdekker.info/DAGBOEK/d40.htmlhttp://www.nederlandseluchtvaart.nlhttp://www.key.aero/article/how-klm-kep ... ugh-europe | c/n 2022 | DC-3-194D (Fokker) | |
| 18.03.1938 | PH-ARZ | KLM ‘Zilverreiger’ Indiëlijn (12 stoelen) |
| Zomer 1939 | PH-ARZ | KLM ‘Zilverreiger’ Europa (21 stoelen) |
| 13.05.1940 | PH-ARZ | KLM ‘Zilverreiger’ ontsnapt naar Engeland |
| 25.09.1940 | G-AGBE | BOAC charter (KLM) Bristol-Lissabon lijn |
| Juni 1945 | NL-201 | No 1316 Dutch Dakota Flight (RAF transport command) |
| 09.02.1946 | PH-TBE | KLM |
| 19.08.1946 | G-AGBE | Skyways Ltd |
| 18.11.1946 | G-AGBE | afgeschreven na noodlanding bij Lons-le-Saunier |
De 'Zilverreiger werd in 1938 gekocht van Fokker voor fl244.000,- In augustus 1946 verkocht KLM haar aan Skyways voor £16.500,- Met de komst van een enorme lading C-47's toch niet zo waardevast...
Ze kwam aan haar einde als gevolg van het verliezen van oriëntatie in dichte mist op weg van London-Northolt Airport naar Geneve-Cointrin Airport. De gezagvoerder besloot daarop tot een noodlanding nabij Lons-le-Saunier in de Jura. Bij de landing gleed het vliegtuig enkele meters uit en raakte uiteindelijk een boom die de cockpit binnendrong en de gezagvoerder ernstig verwondde. Alle andere inzittenden werden per bus overgebracht naar Genève. Het vliegtuig werd afgeschreven.
Er volgt nog een kleine update als de naam op de neus is aangebracht. Dat heeft geen haast.
A tot Z
Winkel
Tips en trucs
Club
YouTube
Inloggen
Registreren
Help
Zoeken
VJ
