Op verzoek enige info over de kleurrijke KLM 747 cabines uit de jaren ’70 en ’80. Opvallen en interessant bij deze bouw van een cutaway model, is de toepassing van kleuren in de cabine. De informatie die ik hier deel komt voor een deel uit mijn eigen archief en voor een deel uit twee boeken die ik hierbij warm aanbeveel:
- Klm in beeld, 75 jaar vormgeving en promotie - G.I. Smit en R.C.J. Wunderink
- The Grand Lady Classic - Stichting Farewell
https://klm747.nl/product/boek-1-queen- ... s-classic/Daarnaast moet ik zeggen dat dit onderwerp helaas niet breed beschreven is, dus als mensen aanvullingen hebben; graag! Des te natuurgetrouw kunnen de liefhebbers het op schaal nabouwen.
Regenboog CabineDe eerste ‘wide-body’ jet betekende een wezenlijk andere reisbeleving. 9 stoelen op een rij met twee gangpaden, de mogelijkheid tot het uitzenden van een film (wat als enorm vernieuwend werd gezien) en verschillende passagierscompartimenten. Er ontstond een ruimte die in eerste instantie werd ingezet voor meer luxe. In de KLM configuratie kreeg de 747 32 Royal Class stoelen, 321 Economy Class stoelen en lounge in het upper deck.
Lounge upper deck 1971
Royal class 1971
Aan het eind van de jaren 50 worden verschillende vooraanstaande ontwerpers door de KLM benaderd voor het ontwerpen van nieuwe vliegtuiginterieurs. Één van de ontwerpers is Gerrit Rietveld. Hij wilde de ‘tubevorm’ van het vliegtuig doorbreken. Hij wil het saaie karakter opheffen door diverse kleuren te verdelen over groepjes stoelen en op deze wijze “de lengte voor het oog te breken in direct bevattelijke stukken”.
Bij de introductie van de 747 tien jaar later, worden de kleuren nog per compartiment uitgevoerd. Oranje voor Royal Class, Blauw, Rood, Groen en Beige voor Economy class. Of zoals onderstaande advertentie stelt: “Gold of sunlight for Royal Class, gay reds, blues, greens and soothing fawn for our Economy travellers”!
cutaway 1971
Vanaf het eind van de jaren ’60 neemt de vraag naar vakantiecharters behoorlijk toe. De wederopbouw is voorbij en Nederlanders hebben meer tijd en geld. Waar later de nadruk op de zakelijke markt komt te liggen, bestaat de grote groei van de KLM in die jaren voornamelijk uit vakantievluchten. De vliegreis zelf moet onderdeel gaan worden van de vakantiebeleving. Om op het gevoel van massa tegen te gaan en in te spelen op de beleving van het individu, wordt kort na de introductie van de 747 door de interieurontwerpers teruggegrepen op de ontwerpprincipes van Rietveld en worden de kleurige stoelen in groepjes over de compartimenten verdeeld.
floor plan 1974
Er hebben tal van modificaties plaatsgevonden in de cabine. Zo ging met begin eind 1974 over op 10 stoelen op een rij in plaats van 9 (3-4-3). Daardoor ontstond een ‘knik’ in het rechter gangpad, dat pas in de jaren ’80 werd opgelost door ook de galleys iets te verplaatsen.
Upper deck modificatieEind jaren 70 werd de luxe lounge op het upper-deck opgeofferd voor 32 economy class stoelen. Door hoge bezettingsgraad nam de behoefte aan het verkopen van meer stoelen toe. En het upper-deck werd in de praktijk vooral gebruikt als crew rest gelegenheid… Bij Boeing werden romppanelen vervangen en maakte de drie raampjes aan weerszijde plaats voor 10 raampjes en een extra nooduitgang. Op de foto zijn de delen die net blauw gespoten zijn goed te onderscheiden van de delen die al verweerd zijn.
PH-BUA vlak na de modificatie, oktober 1978
Longitudinal galleyOm de Royal Class passagiers te kunnen blijven voorzien van een uitstekende keuken én om een geschikte aangewezen crew rest te creëren, werd tegelijkertijd de ‘Longitudinal galley’ geïntroduceerd. Dit ontwerp, dat door Walter Dorwin Teague Associates voor de 747SP werd gemaakt, hield in dat de vanaf deur 2R alle stoelen aan de rechterkant plaatsmaakte voor een langwerpige boordkeuken, met daarachter het purser work station en 4 economy stoelen als rustgelegenheid voor de bemanning. Het bovendek kon worden bereikt met een liftje. Op bovenstaande foto zijn de ramen die daarvoor werden geblindeerd goed zichtbaar.
TulipVanaf ongeveer 1978 werd Holland als thuisland van de KLM meer onder de aandacht gebracht. De stoelbekleding werd opnieuw ontworpen en vertoonde een patroon van tulpen en narcissen in dezelfde kleuren oranje-rood en blauw-groen. Wederom een ontwerp van Frederick Henrion.
Walk through cabine
Royal Class
Economy class (met links de afscheidingswand naar de langwerpige boord keuken.
De kleuren werden nog steeds per compartiment toegepast (hier in de B747)
Dit is de toepassing in de DC-9, waar zelfs de cabine wanden volgeplakt werden met het tulp motief.
Ook deze configuratie veranderde voortdurend. Zo werden bij de introductie van de Boeing 747-300 in 1983, de groene en blauwe stoelen uit de economy class vervangen door uitsluitend rood en beige. Terwijl de royal en business class juist van het drukke oranje naar rustigere blauw gingen.
Royal class
Economy class van een 'combi' machine.
De laatste generatie rode stoelen zijn nog regelmatig op marktplaats te vinden.
In 1985 werd in het kader van de ‘Blauwe Golf’ besloten dat de kleur blauw meer in één uniforme stijl zou worden toegepast en moesten de stoelbekleding allemaal in dezelfde kleur donker blauw worden uitgevoerd. Het rood in de economy class kwam vanaf dat moment enkel terug in een rood naadje in de bekleding en in rode head-rest covers. Vanaf dat moment oogde de cabines een stuk rustiger. Maar laten we eerlijk zijn; ook een beetje saai.
VJ