De Fokker W.4 nadert zijn voltooing, dus wordt het tijd voor een nieuw project: Een bijzondere Fokker F.VIIa. De F.VIIa was het hoogtepunt van Fokkers vroege ontwikkeling van passagiersvliegtuigen. Het toestel verscheen in maart 1925 en had een capaciteit van twee vliegers en acht passagiers. Het was een verbeterde versie van de F.VII; de voornaamste wijzigingen waren een nieuwe vleugel en een volledig hoofdlandingsgestel. Met de driemotorige versies F.VIIa/3m en F.VIIb/3m zette het de standaard voor passagiersvervoer in de twintiger jaren.. Het vliegtuig werd ook verkocht in de VS als Fokker Model 6.
De F.VII met registratie PH-EHE was een vliegtuig met een aparte geschiedenis. Het begon zijn leven als de H-NADN, en later PH-ADN bij de KLM, en vloog daar van 1926 tot 1936. In die periode overleefde het een harde landing, die resulteerde in een geknikte romp. Het is illustratief voor de reparatie-mogelijkheden van de Fokker gemengde constructiemethode dat het vliegtuig weer in vliegwaardige con-ditie gebracht kon worden en niet verschroot hoefde te worden.
Foto's uit het boekje van Hugo Hooftman (ref. 15). In 1936 werd het toestel verkocht aan de Engelse NGO League of Nations Union, die er mee humanitaire vluchten wilde uitvoeren in Ethiopië, dat op dat moment in oorlog was met Italië. Het zou de registratie G-AEHE krijgen, maar die is nooit aangebracht; uiteindelijk werd het geregistreerd als PH-EHE. Het vliegtuig is door de KLM wit geschilderd en voorzien van rode kruisen en werd beschikbaar gesteld aan het Rode Kruis in mei 1936.
[Bron:
www.dutchavia.nl]
Het vertrok op 11 juni naar Ethiopië en heeft daar onder precaire omstandigheden diverse vluchten gemaakt, hoofdzakelijk pogingen om medisch en hulp personeel te evacueren. Op 21 augustus was het toestel terug op Schiphol.
Daarna werd de PH-EHE beschikbaar gesteld aan de Spaanse Republiek, weer voor humanitaire missies en het vloog in maart 1937 naar Frankrijk, waarschijnlijk onderweg naar Spanje. Bij Toulon in Zuid-Frankrijk moest het een noodlanding maken, werd daarbij beschadigd en werd in beslag genomen, omdat de vlucht illegaal was (er gold een embargo voor leveringen aan Spanje, waar de westerse mogendheden zich scrupuleus aan hielden, maar Duitsland, Italië en de Sovjet Unie niet). Het vliegtuig werd door de bemanning in brand gestoken om gebruik voor andere doeleinden te voorkomen.
De kit van AZ models is verpakt in een kartonnen doos van het “envelop” type en is de enige kit van een F.VIIa met een stermotor, wat de reden is waarom ik hem gekocht heb. En tweede reden om het model aan mijn verzameling toe te voegen is om een schaal referentie te hebben voor de “grote” 1:144 Fokker modellen (F.32, F.27 Friendship, F.28 Fellowship, Fokker 50, Fokker 100, Fokker 70, Fokker 60). De kit maakt de bouw van drie versies mogelijk en, hoewel hij gepresenteerd wordt als een militaire versie, is het in feite een standaard F.VIIa passagierstoestel.
The kit bevat de injectie plastic delen, resin delen voor het landingsgestel, een transparant plastic velletje waar de ramen op gedrukt staan, PE voor cockpit details en cabine trap en decals voor de drie versies, een Fins en een Tsjechisch militair transport vliegtuig en het Rode Kruis vliegtuig, de versie die ik ga bouwen.
De bouwhandleiding is erg eenvoudig; het laat de inhoud van de kit zien, waarop aangegeven welke onderdelen en welke kleuren gebruikt moeten worden en op de andere kant de samenbouw volgorde. De achterkant van de doos toont in kleur geprinte afbeeldingen van alle drie de versies.
Afmetingen en wat karakteristieken van de F.VIIa zijn:
Ref. 1:144
Spanwijdte 19.30 m 134.0 mm
Lengte 14.60 m 101.4 mm
Hoogte 3.90 m 25.7 mm
Motor Bristol Jupiter VI en IX, 450 en 480pk
Bemanning 2
Passagiers 8
Referenties
1. P. Alting, Van Spin tot Fokker 100, pp. 22, 60, Rebo Produkties, Sassenheim, 1988
2. R.A. Arnken, De Ontwikkeling van het Vliegtuig, p. 92, Gottmer, Haarlem, 1946
3. E. Franquinet, Fokker, Een leven voor de luchtvaart, pp. 222-223, 259, 353, N.V. Uitgeversmaatschappij “De Pel-grim”, Eindhoven, 1946
4. H. Hegener, Fokker, The Man and the Aircraft, pp. 61-62, 132-133, 189, ISBN 0-8168-6370-9, 1961
5. H. Hooftman, Alles over de Fokker Friendship, Fokker Verkeersvliegtuigen van F.1 tot F.28, p. 16, 25, 30, 32, L.J. Veen's Uitgeversmij N.V., Amsterdam, 1963
6. B. Van der Klaauw, Fokker Verkeersvliegtuigen 1920-1940 Avia reeks Nr. 1, pp. 22-24, 26, 78, Uitgevers Wyt, Rot-terdam, 1978
7. R. De Leeuw, Fokker Verkeersvliegtuigen, Van de F.I uit 1918 tot de Fokker 100 van nu, pp. 44-49, 56, 181, 207, ISBN 90 269 4074 2, 1989
8. C. van Steenderen Jr., Zij maakten luchtvaartgeschiedenis, pp. 45-46, 50-51, A.W. Bruna & Zoon’s Uitgevers-maatschappij, Utrecht, 1942
9. Vliegwereld, Het Dertigjarige Bestaan van de Nederlandse Fokkerfabriek 1929 – 1949, p. 470, Jaargang 15, No. 29, 1949
10. T. Postma, Fokker, Bouwer aan de Wereldluchtvaart, pp. 66, 69-71, 84, 117, Fibula - Van Dishoeck, Haarlem, 1979
11. W. Vredeling, Collection Fokker, Copies of original Fokker drawings and documents, p. 9995, 2010
12. BEL INC., 10913 NW 30 Street #103, Miami, FL 33172,
beldecal@bellsouth.net13. M. Dierikx, Fokker, A Transatlantic Biography, pp. 14, 86, Smithsonian Institution Press, Washington, 1997
14. H. Hooftman, Fokker, Bekende en onbekende vliegtuigtypes van A.H.G. Fokker, Neerlands grootste vliegtuigbouwer, pp. 50-51, ARTI beeld encyclopedie 36 , Alkmaar, 1959
15. H. Hooftman, Nederlandse Vliegtuig Encyclopedie, Burgerluchtvaart in Nederland, Deel 1; Van H-NABA tot PH-AEZ, pp. 2, 73-77, 82-84, 86-89, 94-98, 100, 108-111, 114-116, 139, 144, Cockpit-Uitgeverij, Bennekom, 1979
16. H. Hooftman, Nederlandse Vliegtuig Encyclopedie, Burgerluchtvaart in Nederland, Deel 2; Van H-NAFA tot PH-AIZ, pp. 57, 151-152, 155, Cockpit-Uitgeverij, Bennekom, 1980
17. H. Hooftman, Nederlandse Vliegtuig Encyclopedie, Burgerluchtvaart in Nederland, Deel 3; Van PH-AJA tot PH-AKZ, pp. 23,155, Cockpit-Uitgeverij, Bennekom, 1981
18. P.F.A. van de Noort, Fokkers 'Roaring Twenties', De vliegtuigen van de Amerikaanse Fokker-fabrieken, 24, 61-62, Rebo Producties, Sassenheim, 1988
19. T. Postma, Fameuze Fokker Vliegtuigen, p. 37, Luchtvaart in Beeld nr. 1, Omniboek, Kampen, 1978
20. F. Troost, S. van der Zee & W. van Zoetendaal, Salto Mortale - Fokker in bedrijf 1911-1996, pp. 104, 114, 223, ISBN 907557410X, 1998
21. J. van Tuyl, Onvergetelijke vliegtuigen, Reis door de Nederlandse luchtvaarthistorie, p. “1927”, ISBN 90-5978-0300, 2006
22. T. Wesselink & T. Postma, De Nederlandse Vliegtuigen, Alle vliegtuigen ooit in Nederland ontworpen en gebouwd, p. 43, Unieboek B.V., Bussum, 1982
23. T. Wesselink, Fokker F.VII, Wegbereider van de wereldluchtvaart, Deel I: Nederland, pp. 368-375, ISBN 978-90-818510-5-3, Dutch Aviation Publications, 2013
24. W.C.J. Westerop, Fokker en de twintigste eeuw: een historische relatie, pp. 19-20, ISBN 90-9011870-5, 1998
25.
www.dutchavia.nl26.
www.crezan.netReferenties 1 t/m 9 geven de afmetingen van de F.VIIa. Er zijn wel wat variaties in de lengte die genoemd wordt, maar dat is waarschijnlijk een functie van de toegepaste motor. Franquinet (ref. 3), Hegener (ref. 4), Postma (ref. 10) en Vredeling (ref. 11) bevatten een maatschets van het toestel zien. Veel details over de geschiedenis deze specifieke F.VIIa is te vinden in de boeken van Hooftman (ref. 15) en Wesselink (ref. 23), en in de twee websites opgenomen in de referenties.
Een eerste onderzoek van de kit leverde een fout op, die helaas vaak gemaakt wordt bij Fokker F.VIIa modellen. De spanwijdte is hetzelfde als die voor de Fokker F.VIIb/3m, terwijl de vleugel voor dat vliegtuig tot stand kwam door een rechte sectie van 2,40 meter in het middelste deel van de F.VIIa/3m vleugel toe te voegen, die in principe dezelfde was als die van de F.VIIa. Dus er zullen twee stukjes van 8,3 mm aan beide zijden van het vleugelmiddenstuk verwijderd moeten worden. Een tweede afwijking is meer een punt van ontbrekend detail: De karakteristieke stroomlijnlichamen achter de cilinders van de motor ontbreken.
Rob