De ondergang van de SS SlamatDe Slamat in haar oorlogs kleuren.In de ochtend van zondag 27 april 1941, nu precies 75 jaar geldeen, zonk de SS Slamat na een aanval door 9 Stuka duikbommenwerpers. De ‘Slamat’, eigendom van de Rotterdamsche Lloyd, evacueerde Engelse troepen uit Griekenland en was van Nauplia onderweg naar Kreta. Bij deze vergeten scheepsramp uit de Tweede Wereldoorlog verloren nagenoeg alle opvarenden het leven: 558 bemanningsleden en geallieerde (Australische, Nieuw-Zeelandse en Engelse) militairen. Elf mensen (4 Nederlandse, waaronder dus mijn opa, en 5 Goanese bemanningsleden en 1 Australische en 1 Nieuw-Zeelandse militairen) overleefden de ramp.
Een aquarel van mijn opa in het Jappenkamp te Bandung na de ramp met de Slamat. Operatie ‘Lustre’In haar poging de Duitse opmars in Griekenland een halt toe te roepen had het Engelse opperbevel opdracht gegeven voor het zenden van een troepenmacht van 58.000 militairen. Op 4 maart 1941 ging onder codenaam ‘Lustre’ deze operatie van start. Een vloot bestaande uit diverse koopvaardij-, en passagiersschepen, ondersteund door een deel van de Engelse oorlogsvloot zette met succes en zonder verliezen deze troepenmacht aan land. De Duitse opmars was echter niet te stuiten en het Griekse leger werd onverwacht snel overrompeld. Door de gekeerde krijgskansen was het noodzakelijk geworden de nog maar kort tevoren aan land gezette geallieerde troepen zo snel mogelijk weer te verschepen. Operatie ‘Demon’ werd gestart. De volledige en plotselinge ineenstorting van het Griekse leger zorgde voor een onoverzichtelijke chaos wat de evacuatie behoorlijk bemoeilijkte. De operatie waarin naar schatting van het Engelse opperbevel minimaal 32.000 tot maximaal 56.000 troepen geëvacueerd moesten worden werd door de vlucht van het Griekse havenpersoneel aanzienlijk bemoeilijkt. Onder deze moeilijke omstandigheden startte op donderdag 24 april 1941 operatie ‘Demon’.
Operatie ‘Demon’Operatie ‘Demon’ zou niet het goede verloop kennen wat operatie ‘Lustre’ wel gekend had, 23 van de te hulp geroepen transport- en koopvaardijschepen werden al op 21 en 22 april door de Duitsers gekelderd. Op dinsdag 26 april 1941 arriveerde SS ‘Slamat’ ’s morgens om 7 uur op de haar opgedragen positie bij Nauplia om haar steentje bij te dragen in de evacuatie. Het schip stond onder bevel van de op 18 april 1890 te Den Helder geboren kapitein Tjalling Luidinga en telde een bemanning van 74 Nederlanders, 84 Goanezen, 24 Chinezen, 10 Australiërs en 1 Noor. Ter verdediging tegen luchtaanvallen werden 13 manschappen van het ‘Royal Australian Navy-Team’ op het schip gestationeerd samen met 5 Nieuw Zeelanders van het ‘Royal New Zealand Navy-Medisch team’. Op haar heenreis had het schip al te lijden gehad van Duitse luchtaanvallen van de in dat gebied oppermachtige Duitse Luftwaffe.
OndergangOm de evacuatie zo goed mogelijk te laten verlopen besloot het Engelse opperbevel dat de troepeninscheping onder dekking van de nacht gebeuren moest. Uiterlijk 03.00 uur behoorde het anker gelicht te worden om zoveel mogelijk onder dekking van de duisternis buiten het bereik van de Duitse Luftwaffe te komen. Door het ontbreken van geallieerde luchtsteun waren de schepen nagenoeg op zichzelf aangewezen. Met aan boord 500 militairen en 211 bemanningsleden lichtte SS ‘Slamat’ pas om 04.15 uur haar anker. Drie uur na vertrek, om 07.15 uur, verdween ze in de golven na aangevallen te zijn door 9 JG-77 duikbommenwerpers (Stuka’s - Sturz Kampf Flügzeuge) waarbij 193 mensen verdronken. De overige opvarenden werden gered door de Engelse destroyers HMS Wryneck en HMS Diamond die enkele uren later hetzelfde lot ondergingen als SS ‘Slamat’. In totaliteit kwamen bij deze drie scheepsrampen 983 mensen om het leven en wisten slechts 66 mensen te overleven.
Kapitein Luidinga werd op 19 juli 1948 bij Koninklijk Besluit nr. 35 postuum onderscheiden met de orde van de ‘Bronzen Leeuw’. Pas op 27 april 2011 onthulde burgemeester Aboutaleb van Rotterdam in de Sint Laurenskerk een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers, 70 jaar na dato!
http://www.krlmuseum.nl/slamat2011.htmlhttps://www.bol.com/nl/p/operatie-demon/1001004011329600/