Stap 2 van de tutorial; omzetten naar sliced file. Voor wie geheel onbekend is met 3D printen: het getekende platform moet nu worden omgezet naar een bestand dat allemaal 'plakjes' bevat. De 3D printer bevat een reservoir met resin die zal uitharden door UV licht. De bodem van het reservoir is transparant. Onder het reservoir zit een LCD scherm dat alleen maar UV licht uitstraalt. Elk plakje van de tekening wordt laagje voor laagje geprojecteerd, zodat dit plakje in resin zal uitharden. De printerkop beweegt daarna iets omhoog, en dan is het volgende plakje aan de beurt. Net zo lang tot het hele object geprint is.

Nu gelden er nogal wat restricties. Het te printen object moet altijd en stevig aan de printerkop bevestigd zijn. Anders valt deze eraf tijdens het printen en mislukt de print. Ik ga hier verder niet diep op in, voor wie hier meer over wil weten, Youtube staat vol met tutorials die al deze aspecten uitleggen.

Wat ik wel zal laten zien is hoe dit platform nu in 1x uit de printer kan komen.

De tekening is inmiddels geëxporteerd naar STL bestand. Deze importeer ik in software met de naam 'Chitubox'; deze software kan STL files omzetten naar sliced files. Er zijn meerdere titels, Anycubic (mijn merk printer) levert zelf bij de printer ook een stuk software maar met Chitubox kun je net ietsje meer.

Wanneer we chitubox starten en de tekening importeren, krijgen we onderstaand scherm te zien. De rechthoek is het totale oppervlak van de printerkop (groter kan ik met mijn printer dus niet printen).


Bedenk dat de software op geen enkele manier behulpzaam is in wat printbaar is en wat niet. Er zijn wel wat automatische functies, maar je moet altijd goed kijken of en hoe je iets printen kunt. Voor het gemak heb ik de printerkop omgedraaid, zoals hij in werkelijkheid ook zit. Eerst even een GIFje hoe het standaard zou gaan:


Dit gaat niet werken. Het platform zit nergens goed vast, alleen met de railing. Deze zou breken. Dit is dus geen optie.

Wat als we het platform helemaal omdraaien en met de onderkant vastmaken aan de printer? Dat gaat ook niet, omdat het platform hol is. Het verzonken platte vlak zou niet goed geprint worden.



De enige optie is het platform onder een hoek laten printen. Hier een zijaanzicht, zo zal het wel werken:



Maar het platform zit nu niet vast aan de printerkop. Daarvoor voegen we 'supports' toe. Elke support die Chitubox maakt heeft een basisplaat waarmee hij stevig aan de printerkop vast zit. De support zelf is een stokje dat conisch eindigt en vast zit aan het te printen object. Deze maken we helemaal op de hoek (of de eerst te printen laag) vast. Het groene paaltje is de support.


Nu is het belangrijk alle lagen te doorlopen om te zien of alles goed vast blijft zitten aan de printerkop. Het kan namelijk gebeuren dat er delen geprint worden, die pas later in een laag samenkomen. Deze delen kunnen dan 'zweven' en zullen niet vast blijven zitten. Dat klinkt nogal theoretisch, wat ik bedoel is dit:


De bus waar de radar in vast zit, ontstaat in het bovenstaande plaatje ineens. Deze zit dus niet vast en zou wegdrijven of zweven. Dit moet worden vastgezet.



Technisch gezien is dit voldoende om het hele platform te printen. Echter, de massa van het platform zou wel eens teveel kunnen zijn voor de supports met als gevolg dat alles breekt. Wat extra supports om het gewicht te verdelen kunnen dus geen kwaad.


En dan een GIF van het eindresultaat, zo zal het geprint gaan worden:


En daarmee is stap 2 voltooid. Dit sla ik op als sliced file op een USB stick. Deze steek ik in de 3D printer, kies van het scherm de file die ik wil printen en het printertje doet de rest.

Volgende keer nog wat meer over de laatste twee stappen in het proces.

- Bas

Kies jij niet voor auto support? Ik heb gemerkt dat Chitubox dat toch heel goed kan doen

Ik heb er niet zo'n goede ervaring mee. Dan maakt hij dit ervan:


Op zich wel oké maar niet helemaal wat ik wilde met dit platform. Dus na auto-support moet Chitubox sowieso controleren, dan beter even zelf doen. En bovendien is het allemaal klein spul met weinig supports, dus zoveel moeite is het niet.

De railing is tricky

Interessant om te volgen dit. Zelf heb ik geen printer maar ik volg dit graag.

En nu de laatste stappen van deze 'tutorial'. Voor zij die volledig onbekend zijn met (Resin-) 3D printen, dit gaat grofweg in 3 stappen:
1. Printen
2. Schoonmaken
3. Uitharden

Ik was gebleven op het punt waar ik een sliced file had gemaakt, en deze op een USB stick had gezet. Deze plug ik in mijn printer, op het display kies je welke file je wilt printen en de printer doet zijn werk. (Vooraf vul je het reservoir uiteraard met resin). Onderstaand een afbeelding gemaakt juist na het printen. Mijn printer is een Anycubic Photon Mono SE. De printerkop zit helemaal bovenaan. Tijdens het printen beweegt deze omlaag de resin in. De resin zit dus in een reservoir met een transparante bodem. Hieronder zit een UV-LCD scherm, dat ieder laagje kort laat zien zodat dit laagje aan resin uit zal harden. Daarna beweegt de kop omhoog, is het volgende laagje aan de beurt, enz.


Als het printen klaar is, draai ik als eerst de kop zodat de nog vloeibare resin van de kop afloopt. Dit scheelt later schoonmaakwerk.


Na een minuut of 20 verwijder ik de kop uit de printer. Nu doe ik een snelle eerste schoonmaak. UV resin wordt verdund met isopropyl alchohol (I.P.A.). Ik heb dit in een sprayfles, ik spray de kop in en verwijder het meeste met een papieren doekje. Hierna gaat de printerkop de schoonmaakmachine in, maar er is geen reden om dit met onnodig veel resin eraan te doen.



Nu het meeste al weg is, gaat de kop de Anycubic Wash&cure machine in. Dit is een grote pot alchohol met een magnetisch rotortje onderin. Als je de pot op de machine zet en je zet hem aan, gaat het rotortje draaien en de alchohol in de pot stroomt langs het schoon te maken object. Dit neemt alle overtollige resin mee. Ik laat het zo'n 20 minuten in de 'centrifuge'.


Nu zijn de platforms schoon en kunnen ze van de kop worden verwijderd. Ik haal ze nog even door een bakje alchohol om eventuele resindeeltjes die in de schoonmaakpot zaten te verwijderen. Hierna gaan ze op nieuw de wash&cure machine in voor het 'cure' deel van het proces. Dit wil zeggen dat de resin, die nog relatief zacht is, goed wordt doorgehard door er sterke UV leds op te laten schijnen. Deze stap is belangrijk, anders blijft het printje te zacht en te sticky.
Ik doe dit ongeveer een halfuur, afhankelijk van de grootte en laagdikte van het object.


En nu zijn de platforms klaar. Tijd voor wat echte modelbouw Het platform heeft een grote mast of antenne aan de achterkant. Ik heb deze met wat koperdraad toegevoegd. Op de foto is de mast nog te lang, deze moet ik nog op maat knippen. Ook heb ik de ra's geplaatst. De kit instructies raadden me aan een 0,3mm draadje aan de ra vast te lijmen om deze wat stijver te maken (voor tuigage).



En de laatste foto, met de radar dryfit op het platform.


Daarmee is deze post klaar, dit is in basis hoe ik dit platform heb gemaakt. Dit was geen complete handleiding, omwille van het overzicht behandel ik niet alle stappen, maar voor wie eens luchtig wil kennismaken met 3D tekenen en printen; dit is in een notendop hoe ik dit heb gemaakt.

Tot de volgende keer maar weer

- Bas

Het volgende item zijn de Corvus Chaff Launchers. Ik was ietwat verrast deze aan te treffen, en ik wist aanvankelijk niet wat ze waren. Ik heb het 'HNLMS Drenthe' boek van Lanasta, en hoewel dit boek het hele schip behandeld, wordt er verrassend genoeg nergens in het boek melding gemaakt van deze installatie. Welnu, voor wie het ook niet kent: dit zijn decoy launchers, bedoeld om de vuurleiding van een inkomende raket af te leiden. Elke installatie bevat 8 lanceerbuizen met daarin een raket, die na lancering na een ingestelde tijd explodeert. Daarbij verspreidt de raket een gordijn van aluminiumfolie, waarbij de hoop is dat de vijandelijke radar zich richt op deze echo en niet op het schip. De B-jagers hadden dit systeem aanvankelijk niet, maar na een grote onderhoudsperiode werden er twee midscheeps geplaatst bovenop het dak van de kombuis.

Om dit 3D te tekenen was lastig. Ik kon opnieuw geen goede tekeningen vinden. Daarom heb ik wederom voornamelijk gewerkt op wat ik op foto's kon zien. Eerst maar eens een blik op het origineel:

[Bron: Nederlands Instituut voor Militaire Historie, https://nimh-beeldbank.defensie.nl/


[Bron: Nederlands Instituut voor Militaire Historie, https://nimh-beeldbank.defensie.nl/

Na wat onderzoek kwam ik erachter dat de diameter van de raket 102mm is. Ik heb aangenomen dat de diameter van de buis dan zo'n 250mm is, dat schaalt naar ongeveer 0,75mm. (Kleine noot voor de puristen: ik rond alle maten af naar praktische waarden om het overzichtelijk te houden). Ik heb de buis in Fusion getekend en deze 8 keer herbruikt om alles identiek te houden. Daarbij maakte ik een set van 3, die 2x in de tekening voorkomt, en nog een separate set van 2. De hoeken waarin de buizen zijn geplaatst heb ik aangenomen op 35 graden. Het leek mij dat 45 graden teveel was, dit resulteert in een hoek van 90 graden ten opzichte van de twee sets van 3 buizen. Dit leek mij incorrect op basis van de foto's. Het uitlijnen was een 'gedoe'. Volgens mij is de bovenste set van 2 buizen wat naar voren geschoven ten opzichte van de andere twee sets, maar ja, hoeveel? Ik heb wat gegokt totdat het er wel oke uitzag.





De borstwering rondom was nog moeilijk, voornamelijk door een gebrek aan foto's. Volgens mij werd deze installatie verkocht met een standaardset van shields eromheen. Maar, de launchers stonden op het dak van de kombuis, die is niet al te breed. Dus al te groot kon het ook niet worden. Ik kon maar een paar foto's vinden waar de shields enigzins op te zien zijn:

[Bron: Nederlands Instituut voor Militaire Historie, https://nimh-beeldbank.defensie.nl/

Deze foto toont het wat beter, maar dit is de Van Speijk-klasse en dit matcht niet met de Frieslandklasse.

[Bron: Nederlands Instituut voor Militaire Historie, https://nimh-beeldbank.defensie.nl/

Dit is eigenlijk de beste foto, hoewel het wel heel ver weg is.

[Bron: Nederlands Instituut voor Militaire Historie, https://nimh-beeldbank.defensie.nl/

Dit als uitgangspunt, heb ik dit ervan gemaakt:



Te zien is dat er een extra dekvleugel nodig is. Deze is later aan de bovenbouw gemaakt, om een doorgang te behouden voor personeel dat van achter- naar voor moest lopen.

Hier een plaatje van het eindresultaat na printen, vier stuks op een rij (er zijn er twee nodig):


Maar hier liep ik tegen een probleem aan. Hier de kombuis. Het dekvleugeltje aan bakboordkant zit al vastgelijmd (de witte uitstulping aan de achterkant van de foto). Maar aan stuurboordkant is de bulkhead niet 'flush' en zit een uitstulping. Hoort deze hier te zijn, en hoe zat het dan met het dekvleugeltje? Zoals ik het nu heb gemaakt kan ik het niet gebruiken. Ik twijfel sowieso een beetje aan het hele kombuisding. De vents bovenop het dak zijn volgens mij ook te groot.

Noot: de boeg van het schip is de rechterkant van de foto.


In de volgende episode ga ik wat dieper in op de kombuis bovenbouw en hoe deze verbeterd kan worden.

- Bas

En het hier het vervolg. Nog even ter herinnering: dit begon allemaal vanwege het uitstekende stukje dek aan stuurboordzijde, waar al een uitstulping van de kombuis zat. Om het op te lossen ben ik zelf maar eens gaan tekenen.

Om een impressie te krijgen, heb ik een mockup getekend van het hele stuk bovenbouw om te kijken of het zou passen. Deze versimpelde vorm heb ik uitgebreid door de componenten van de chaff launchers erin te importeren aan SB- en BB-zijde.



Een eerste conclusie: mijn borstwering heb ik te groot gemaakt. Er is niet genoeg ruimte in het midden tussen beide installaties. Het fijne met een 3D tekening, is dat als je het 'moederbestand' van de Corvus Chaff launcer aanpast, je deze aanpassing direct door kunt laten werken in de tekening van de kombuis. Dus als het moederbestand is aangepast, hoefde ik in de kombuistekening alleen nog via een dropdown menu te zeggen 'aanpassen naar nieuwste versie', en voila

Onderstaand de aanpassing. Er zit nu meer ruimte in het midden tussen de borstwering. (Er was een rare issue met wat supports, dat heb ik later gefixt).


Tja, en dat gedaan hebbende vroeg ik me af of het niet beter was om de hele kombuis inclusief alle dekinstallaties bovenop nu verder op te bouwen, te printen en die dan te gebruiken. Het kostte even wat tijd, maar het was de moeite waard. Vooral de railing (dit was de eerste keer dat ik dat deed) kostte me wat tijd om uit te zoeken. Maar het grote voordeel is dat de railing nu perfect past en alle stanchions op de hoeken staan (iets wat met een PE railing niet altijd mogelijk is).



Dit is de printversie, zonder de lanceerbuizen. Deze installeer ik apart i.v.m. het nodige schilderwerk.



Het eerste prototype heb ik 'plat' geprint, dat wil zeggen, de bovenbouw horizontaal aan de printerkop. Dat werkte niet. De 'skate' of voet waaraan de kombuis geprint zat, werd dikker dan verwacht. Daardoor zat de kombuis een soort van verzonken in de 'casting'. Dat wegschuren betekende dat ik ook hoogte van de kombuis weg zou schuren waardoor het geheel niet de goede hoogte zou krijgen. Bovendien kwamen de railings niet lekker uit de print. Dit was een belangrijk leerpunt, hierna heb ik alle railing onder een hoek geprint.

Links het origineel, net iets hoger dan mij 3D geprinte kopie rechts. De railings rechts hebben niet alle stanchions en zijn niet helemaal recht.



Volgende poging, onder een hoek van 35 graden en met supports. Ik heb de onderkant hol gemaakt om resin te besparen.



Dit was beter, maar nu heb ik teveel supports gebruikt. Dit is iets wat ik nog lastig vind; voorspellen hoeveel supports er nodig zijn. Het probleem was dat er een woud van supports aan de onderkant van de bovenbouw zaten. Hierdoor kon de vloeibare resin niet goed weglopen uit de kamertjes. Dit geeft bij het schoonmaken en uitharden veel problemen. Bij deze nabewerkingen moet alle vloeibare resin weg zijn.

Daarom poging 3; met minder, maar dikkere dus sterkere supports. Verder heb ik de hoek vergroot naar 45 graden om het moment op de supports die het verst van het draaipunt staan wat omlaag te krijgen.

Ik heb twee versies gemaakt; een met- en een zonder railing. Ik had op dat moment nog geen idee hoe de railing geprint zou worden.



Hier een plaatje van het verse printje. Hier is de printerkop al 90 graden gedraaid zodat de vloeibare resin weg kan lopen terug het reservoir in.



En helemaal uitgehard, klaar om de supports te verwijderen en te gaan schuren:


En het eindresultaat op het model:


Dit was een proces met enige leercurve, maar uiteindelijk is het goed gelukt. Vooral de railings hebben me nogal verrast in wat er mogelijk blijkt te zijn. Het enige mogelijke minpunt van mijn print is dat deze té compleet is. Ik weet niet of het straks lukt om alles geschilderd te krijgen als vrijwel alles al op het dek staat. Een alternatief is dat ik nog een versie maak, maar dan zonder de borstwering van de launchers. Dan kan ik er een stuk beter bij. Maar dat zullen we later zien.

In de volgende post wat meer over de illumination rocket launcher. Daarna ga ik het schip van achter naar voren schilderen en opbouwen, dus gaan we weer terug naar wat ouderwetse modelbouw

- Bas

Mooi hoor, en heel interessant, zeker een verbetering ten opzichte van de kit onderdelen. Maar zonder die kit zou vrijwel niemand dit bekende schip op deze schaal maken dus ik ben wel blij dat iemand destijds de stoute schoenen aan heeft getrokken. Ik denk dat het qua schilderen wel een uitdaging wordt als je alles compleet gemonteerd print.

Mee eens hoor, ook ik ben blij dat er kits al deze op de markt zijn en mijn werk is op geen enkele manier kritiek naar Naval Models. Ik probeer alleen maar het naar mijn eigen zin te verbeteren en hoop daarbij mensen een inkijkje te geven in de mogelijkheden van zelf 3D printen.

Goed, aan het werk. De laatste update is al even geleden. Ik heb wel gewerkt aan dit model maar er is ook het nodige misgegaan. Ik heb er weinig foto's van en niemand houdt van lange stukken tekst op een forum, dus ik probeer het kort te houden:

Wat er mis is gegaan, is dat ik gemeend heb er een waterlijn model van te maken (in tegenstelling tot mijn eerdere plan). Ik kan er lang over uitweiden, maar hier komt het zo'n beetje op neer:

1. Ik heb nagelaten een zaaglijn op het model te tekenen, ik dacht dat het wel op zicht kon. Dat bleek niet zo te zijn.
2. Ik heb een groot zaagblad gebruikt in plaats van de Dremel (hoe ik het normaal zou aanpakken). Dit had kunnen werken als er een zaaglijn getekend was.
3. Nadat de onderste helft eraf was, boog het model als een banaan. Ik vermoed dat zonder onderkant het model niet stijf genoeg meer was en dus een andere vorm aannam.
4. Ik heb het model in de oven verwarmd, maar niet genoeg (gefixeerd) laten afkoelen. Daarna heb ik genoegen genomen met een nog steeds wat gebogen romp.
5. Hiermee ben ik doorgegaan met schilderen en railing installeren. Toen ik het model op zijn uiteindelijke plaat monteerde en demonteerde, raakte de railing verbogen door het vervormen van de romp.

Na fout nummer #5 heb ik het model opnieuw verwarmd en het veel langer laten afkoelen (wederom gefixeerd). Daarna was het een stuk beter. Dit had ik natuurlijk allemaal direct moeten doen Maar goed, uiteindelijk is het, zei het met veel gedoe, wel gelukt.


Zagen, zagen, wiedewiedewagen.


De bekende banaanvorm


Na de eerste correctie, maar nog voor de tweede. Het ziet er op het oog goed uit, maar er zit nog steeds een flinke naad tussen de vlakke plaat en boeg en hek. Door boeg en hek aan de plaat te forceren, komt het middenschip omhoog met alle gevolgen van dien.

Goed, dat is allemaal klaar, verder met de bovenbouw.

Zoals gezegd, het model is inmiddels geverfd. De verticale romp is Humbrol 147 dmv airbrush, de dekken Humbrol 67 met de hand. Deze kleuren komen uit de instructies. Eigenlijk zou er aan de 147 nog 5% zwart toegevoegd moeten worden, maar het schaaleffect indachtig zou ik dan weer 5% wit toevoegen dus ik heb de kleur gelaten zoals hij uit het potje kwam.

De bovenbouw achter had aan de onderkant een grote uitstulping die in een uitsparing in het model valt. Deze heb ik echter teveel weggeschuurd waardoor de uitlijning wat lastig was. Dit heb ik opgelost met een stukje plastic sheet die tegen de rand van de uitsparing valt. Dat maakt het leven een stuk makkelijker.



De bovenbouw heeft inmiddels ook het achterste 40mm dek. Ik heb eerst alle onderdelen geschilderd omdat na installatie van dit dek je eronder niet goed meer bij kan. Dit hield wel wat plamuur- en restauratiewerk in.





Ik heb dit keer Alabastine houtvuller gebruikt (stond nog op mijn werkbank van een klus in huis). Dat ging heel makkelijk. Aanbrengen, wegvegen. Je hoeft nauwelijks te schuren. Overigens ziet het schilderwerk er op bovenstaande foto's nog niet uit; dat moet nog worden bijgewerkt.

Daarna heb ik aan de 40mm director kuipjes gewerkt. Deze hadden een ring om de directors van de kit in te plaatsen. Pas na het schilderen realiseerde ik mij dat ik die ringen in mijn eigen ontwerp heb verwerkt; die moeten dus uit de kuip. Dat heb ik gedaan met een dremel en een plat schuurbitje, of hoe zoiets ook heet.





Daarna heb ik de Bofors 40mm kanons geschilderd. Ik heb ze zo lang mogelijk in de voet zoals ze uit de printer kwamen gelaten. De lopen zijn zwart (Revell antraciet). De vloerplaten heb ik dezelfde kleur als de dekken gegeven. Ik weet niet zeker of dat correct is, maar het ziet er beter uit zo. Na assembleren heb ik alle onderdelen een zwarte wash gegeven om de details beter zichtbaar te maken.





Ik ben erg tevreden met mijn homemade 40mm's en hoe het allemaal heeft uitgepakt

De directors hebben eenzelfde behandeling van schilderen, assembleren en wash gehad:




Daarna heb ik de bovenbouw voorzien van railings. Toen die erop zaten heb ik alle plaatsen waar er dekverf over het lichtgrijs zat bijgewerkt. Met de railing ertussen werkt dit fantastisch; die houdt de verf tegen waardoor je hele nette lijn krijgt tussen licht- en donkergrijs.

Dit is het even voor nu. De volgende keer zal ik e.e.a. laten zien van de verbeteringen aan de achterste schoorsteen & bovenbouw. Voor nu heb ik nog twee foto's; eerst eentje met een dryfit van de bovenbouw achter:



En tot slot deze prachtige foto van de Hr. Ms. Rotterdam, één van de schepen uit deze klasse. Tot de volgende keer!

- Bas


[Source: Nederlands Instituut voor Militaire Historie, https://nimh-beeldbank.defensie.nl/]