bio PH-TCY

Militaire dienst
Met s/n 9410 rolde het in 1942 als C-47A-25-DL ‘Skytrain’ bij Douglas, Long Beach van de productieband. Het ging als 42-23548 naar de USAAF en werd vrijwel direct daarna toegevoegd aan de vloot van de RAF als ‘Dakota III’ met registratie FD864.
Het vloog kort bij het beroemde 512 squadron maar vertrok voor de beroemde oorlogshandelingen plaatsvonden (Normandië, Arnhem) naar 216 Air Transport and Ferry Group en werd voornamelijk ingezet in het Midden-Oosten en West-Afrika. Tijdens de laatste maanden van de oorlog was het toestel gestationeerd op neutraal terrein: RAF Lajes Field op het eiland Terceira, Azoren.

van Schiphol naar de Oost
In december 1946 ging het, via de USAAF, voor een bedrag van fl.120.00,- gulden (dat zou omgerekend nu ongeveer 6 ton in euro zijn) over op naam van KLM NV als PH-TCY. Het toestel is niet verbouwd door Aviolanda, dus het behield de oorspronkelijke dubbele vrachtdeur (bron: Wesselink). Over het interieur is niets bekend.



Nadat de KLM op 7 december 1951 de lijndienst Amsterdam-Sydney (via Biak) had geopend, werd er in 1952 een overeenkomst gesloten tussen het gouvernement op Nieuw-Guinea en de KLM met betrekking tot de exploitatie van het binnenlandse luchtnet. In verband met het woeste terrein was men daar aangewezen op luchttransport. Een van de gevolgen van de overeenkomst was dat er twee KLM Dakotas op Biak werden gestationeerd: de PH-TCY en de PH-TCB. Met het omzetten naar het nieuwe registratiesysteem werd de PH-TCY vanaf 1954 geregistreerd als PH-DAC.

Modificatie vergeten
Naast hel droppen van post en kleding werden er ook regelmatig voedseldroppings uitgevoerd op veraf gelegen plaatsen ten behoeve van de missie en zending en de bestuursambtenaren. Deze vluchten werden met lage snelheid op ongeveer 30 m hoogte gevlogen, want anders spatten de jute zakken met rijst, die zonder parachutes over boord werden gegooid, uit elkaar. Per keer voerden de Dakota's zo'n 3 ton goederen aan en er waren dan ook meerdere runs nodig om alles te kunnen lossen. Dit soort vluchten waren normale routine op Nieuw-Guinea en zouden dat tot 1963 blijven.

http://in.beeldengeluid.nl/collectie/de ... false/true
met bewegende (kwaliteits) beelden van Dakota JZ-PDC op 1:46

Op 18 juni 1955 ging dit bijna mis tijdens een vlucht van de PH-DAC. Er zou 2400 kg vracht worden gedropt. Bij de tweede droprun vloog op het moment dat de zakken naar buiten werden getrapt de vrachtdeur los, scheurde los van de scharnieren en sneed zich diep in het stabilo.
Door de grote weerstand die dit vrijwel loodrecht op de vliegrichting staande vlak
veroorzaakte, raakte het toestel in een steile linker bocht.

Door een snelle, adequate reactie van boordwerktuigkundige F. Cohen en vlieger Nic van der Stroom kregen ze het toestel weer onder controle. Het vertoonde wel ernstige buffeting en de vlieger gaf opdracht de rest van de lading te droppen.
Hierna was het toestel, met 'climb power' redelijk in de lucht te houden en werd koers
gezet naar Biak. Onderweg werd voorzichtig 'afgetast' wat er qua besturing en
motorvermogen nog mogelijk was, en daarna volgde een onberispelijke landing.

Bij het onderzoek bleek dat een modificatie aan de deur niet was aangebracht.
SB-52 vermeldt “Airplane 42-23538 and subsequent airplanes were modified prior delivery”. Maar de PH-DAC was toch uitgerust met rechte deurhaken i.p.v. de in SB-52 bedoelde haken met een hoek. Vermoedelijk zijn, nog in USAAF dienst, de deuren een keer vervangen door ongemodificeerde exemplaren…

De Kroonduif
Op 14 juli 1955 trok de overheid zich terug en werd de Nederlands Nieuw-Guinea Luchtvaart Maatschappij (NNGLM) een 100% dochteronderneming van de KLM, die opereerde onder de naam „Kroonduif". De PH-DAC werd vanaf 19 januari 1956 ondergebracht in het register van Nederlands Nieuw Guinea als JZ-PDC en kreeg het een hybride livery: de KLM ‘balls and stripes’ staart, met daarin het logo van de NNGLM.



Op 2 juli 1959 opende de Kroonduif haar eerste en enige internationale luchtlijn: gezagvoerder en tevens de nieuwe chef vliegdienst Leen van Rijswijk vertrok met de Dakota JZ-PDC van Hollandia naar Lae in Australisch Nieuw Guinea en keerde de volgende dag weer terug. De dienst werd iedere week gevlogen, de ene door De Kroonduif, de andere week door Quantas en later door Trans Australian Airlines, die in 1961 het luchtvervoer in Australisch Nieuw-Guinea van Quantas overnam. Dit was tevens de enige Kroonduiflijn waarop een stewardess meeging.



Schreiner Airways
Bij de overdracht van Nederlands Nieuw-Guinea aan Indonesië in 1962 werden het materieel en de luchthavens overgedragen aan Garuda Indonesia, die deze vlak daarna aan Merpati Nusantara Airlines toewees. Dakota JZ-PDC ging terug naar de KLM en vanaf 20 maart 1963 stond het weer geregistreerd als PH-DAC. KLM verkocht het toestel direct door aan Bob Schreiner. Ondernemer Schreiner zag toekomst in de luchtvaart en bezat tal van kleine luchtvaartbedrijfjes die zich in de jaren vijftig bezighielden met het uitvoeren van reclamevluchten, luchtfotografie en het slepen van doelen voor de Klu.
In 1962 werd een luchtvaartmaatschappij Schreiner Aerocontractors (later Schreiner Airways) opgericht met de aankoop van een DH-104 Dove. In 1963 werd de vloot uitgebreid met de aanschaf van twee Douglas DC-3 Dakota's, waaronder de PH-DAC.



De laatste KLM Dakota
De DC-3 Dakota PH-DAC was het werkpaard van Schreiner en werd breed ingezet bij passagiers en vrachtvluchten tot Schreiner Airways in 1967 de ‘charter oorlog’ verloor van KLM en MAC en failiet ging. Ondanks de doorstart onder de naam ‘Schreiner Air Transport’ ging de PH-DAC ging weer terug naar de KLM. Daarmee is het feitelijk de laatste Dakota die ingeschreven stond op naam van KLM NV (op twee KLM Aerocarto toestellen naam, verliet de laatste Dakota in 1965 de vloot). KLM heeft er echter niet meer mee gevlogen maar verkocht de kist door naar België.

Delta Air Transport en toch weer KLM
En daar ging het toestel vliegen voor het net opgerichte DAT als OO-VDF. DAT vloog aanvankelijk alleen de route Antwerpen-Amsterdam onder contract met de KLM. Later zou KLM een 33% belang krijgen in DAT. Vandaar dat dit toestel nog jaren met het KLM logo op de neus heeft gevlogen en tot in de jaren ’70 regelmatig op Schiphol te zien was.


Daarmee is het een van de weinige oorspronkelijke KLM Dakota’s die nog heeft gevlogen van het ‘nieuwe’ Schiphol Centrum.
DAT werd later een dochteronderneming van SABENA. En toen SABENA in 2001 failliet ging, werd de vliegvergunning van DAT gebruikt om een doorstart te maken als SN Brussels Airlines en vanaf 2007 als Brussels Airlines.


op Schiphol in 1971.

Naar Afrika
Uiteindelijk eindigt een echte Dakota óf in een museum óf ergens in een derdewereldland. De kist werd in 1972 via tussenhandelaren verkocht aan Urban Drew, een Amerikaanse WOII ace die in Zuid-Afrika de maatschappij Caprivi Airways runde. Inmiddels US geregistreerd vertrok het toestel midden jaren ’70 naar Zuid-Afrika. Vanaf 1981 ging Caprivi Airways op in African Air Carriers.


1985

Daarna werd het toestel verkocht aan Richard (Tony) Harrison, de eigenaar van Interocean Airways uit Mozambique met als basis Biera. Het werd als C9-ATH hoofdzakelijk gebruik voor vracht charters. Op 6 januari 1992 raakte het toestel beschadig in Entebbe, maar werd weer opgeknapt. Via diverse bedenkelijke contracten speelde C9-ATH in 1996 een belangrijke rol in de invasie van Zaïre. Kabila en de Angolese troepen gebruikten het toestel voor materieelsteun en troepenbewegingen. Er word gezegd dat zonder de inzet van C9-ATH de opmars van Kabila nooit zo snel had kunnen verlopen.


1991

Aan het einde van de invasie, eind oktober 1996, werd het toestel door haar piloot Ben Engle achter gelaten op het vliegveld van Mbuji Mayi (Congo-Kinshasa). Het toestel was compleet en zelfs de radio’s waren en nog, tot in 2002 de motoren door de luchtmacht werden gestolen. Wat overbleef was verder waardeloos geworden.

Interocean Airways zelf ging in 2000 failliet. En ‘ATH’ bleef wegrotten op Mbuji Mayi. Daar is het in december 2008 nog gefotografeerd. Op de Google-Earth update van augustus 2010 is het toestel niet langer zichtbaar.




2008

https://www.dc-3.co.za/dc-3-in-africa/d ... congo.html

Bron:
‘The First Seventy Years’, Jennifer Gradige/Air-Britain
’80 jaar Nederlandse DC-3’s en Dakota’s 1936-2016’, Theo Wesselink
‘Nederlandse luchtvaartmaatschappijen tot 1980’, Theo Wesselink
http://www.west-papua.nl/
http://www.skystef.be
http://www.planes.cz