Dan kan ik niet achterblijven... dus hierbij vast mijn introductie van een model dat nog heel even moet wachten.



Er is in het wereld industrieel erfgoed weinig dat zo iconisch is, dat zoveel vooruitgang en verandering teweeg heeft gebracht, dat zo door het algemene publiek wordt herkend, dat letterlijk generaties heeft overleefd en nog steeds dagelijks wordt ingezet en even robuust en betrouwbaar is als 80 jaar geleden: de Douglas DC-3.

The journey became the destination
Het is een prachtige machine vanuit esthetisch oogpunt. En daarom bouwen we haar graag (de DC-3 is vast en zeker vrouwelijk). Een absolute schoonheid zelfs, zoals iedereen de Concorde mooi vindt, ook al is elk aspect van het ontwerp ingegeven door praktisch nut.
Om de werkelijke invloed van de DC-3 te beschrijven moeten we dieper graven naar onderliggende waarden. Maar dat is nog niet zo eenvoudig. Zeker in het geval van de DC-3 als industrieel object, bestaat een knellende relatie tussen nut en noodzaak. Zo is de machine veel te grof en te zwaar gebouwd. Je kon met een stoomwals over de vleugel rijden, zonder dat deze indeukte. ‘structural over designed’ zouden we in 2018 rationeel zeggen. De ontwerptekeningen zouden direct in de prullenbak verdwijnen. Maar daarmee bleek ze met gemak 80 jaar lang onverwoestbaar. Daarmee overleefde ze ook de kogel- en granaatregen van D-day. Daarmee kon ze tegen de kerktoren van Leeuwarden vliegen om daarna, minus 3 meter van de vleugel, veilig in een weiland te landen. http://www.aviacrash.nl/paginas/ph-tcv.htm

Maar wat de DC-3 zo legendarisch maakte is eerder te vinden in de zelfde reden waarom een zoet apothekersdrankje kon uitgroeien tot een wereldwijd icoon: Cola-Cola werd hét symbool voor de begeerlijke Amerikaanse levensstijl. In de 32 jaar na Kitty Hawk was vliegen een hachelijk en gevaarlijk avontuur. Houten vleugels, knappende spandraden, tochtige cabines. Op de grond nauwelijks bestuurbare vehikels waren het. En ineens was daar, midden in de crisis van de jaren ’30, de glanzend, metalen kist met intrekbaar landingsgestel. Snel, betrouwbaar, haar tijd vooruit. Met luxe en comfortabele bedden. Het toestel heette dan ook ‘Douglas Sleeper Transport’: The American Dream had vleugels gekregen.

De DC-3 veroverde Amerika’s verbeelding en daarmee de verbeelding van de rest van de wereld. “The journey became the destination”. Het was het eerste verkeersvliegtuig dat luchtvaartmaatschappijen instaat stelden om daadwerkelijk geld te gaan verdienen. Tot dan toe hing alles van financiering en subsidies aan elkaar. De vliegerij maakte een sprong voorwaarts en was opslag volwassen geworden.
Toen tien jaar later de tweede wereldoorlog uitbrak bleek de mooie jonge dame ook te kunnen vechten. Ze wierp de bevrijders over Europa uit. Dat vieren we nog elk jaar op De Ginkelse Heide. Zonder de massale inzet van de DC-3 was de donkerste periode van de vorige eeuw wellicht anders afgelopen.
En toen we ons land in puin terugkregen, was ze de eerste die ons ontzette en die de basisinfrastructuur hielp herstellen. De DC-3 is de backbone van de wederopbouw van de KLM en daarmee ook van Nederland.

Samenvattend: Ze heeft ons verwonderd, ze heeft ons laten dromen, ze heeft ons bevrijd, ze heeft ons doen groeien tot waar we nu zijn. En in al haar gedaantes is ze in 2018 nog steeds springlevend. Ik vroeg me alleen af: bestaan de oude KLM Dakota’s nog?




KLM en de DC-3
Al in de oprichtingsakte van 7 oktober 1919 staat dat de N.V. Koninklijke Luchtvaart Maatschappij zich niet alleen tot Europa wenste te beperken: “…voor Nederland en de Koloniën…”. En ook al werden dappere vluchten met de Fokkers gemaakt op de Indiëroute, het was pas na de introductie van de DC-3 dat de KLM ging terugverdienen op de gemaakte kosten. Ook al word anno 2018, net na het afscheid van de laatste Fokkers in de KLM vloot, hoog opgegeven over de verstandhouding tussen KLM en Fokker, deze raakte in 1935 danig verstoord toen KLM koos voor de metalen Amerikaan op haar belangrijkste route ten koste van de Fokker F36. Sinds dien heeft Plesman geen Fokkers meer willen kopen. Sterker nog: de eerste Fokker in KLM dienst sindsdien (NLM buiten beschouwing gelaten) is de introductie van de Fokker 100 in 1989…

De DC-2 werd in 1934 geïntroduceerd op de Batavia route (14 toestellen), maar de werkelijke verbetering kwam met de levering van de eerste 8 DC-3’s in 1936: 21 in plaats van 14 stoelen, verhoging van de nuttige lading met 1200 kg (tot 4000 kg, heel belangrijk omdat er veel post werd vervoerd), krachtigere motoren en een groter vliegbereik tot 3300 kilometer. 21 DC-3’s vormden voor de oorlog de ruggengraat van de KLM vloot.

Gedurende de oorlog staakte de KLM haar activiteiten op Schiphol noodgedwongen. Echter, 5 DC-3’s en een DC-2 konden naar Engeland uitwijken en begonnen daar de Bristol-Lissabon route (1642 retourvluchten!). Tijdens het uitvoeren van deze vluchten gingen 3 Dc-3’s verloren, waarvan twee door oorlogshandelingen.
Via de No.1316 Dutch Dakota Flight, een gemilitairiseerde tak van de KLM, werden in 1945 de eerste verbinden geopend tussen bevrijd Nederland en Engeland op de route Valkenburg-Croydon. Ondertussen ‘regelde’ Plesman in de VS 27 Dakota’s en een flink aantal viermotorige Skymasters.

Na de oorlog werd in stappen het routenet hersteld. Drie vooroorlogse DC-3’s (‘Buizerd’, ‘Zilverreiger’ en ‘Valk’)en steeds meer C-47’s werden voorzien van het kleurenschema van de KLM, met als nieuwe toevoeging de trotse driekleur op de staart. De cabines werden ontdaan van de militaire bucket seats en door Fokker en Aviolanda voorzien van 21 stoelen of 28 stoelen voor toestellen die vanaf 1946 de De Havilland Dominies op de binnenlandse luchtlijnen vervingen. Later werd de banner met de beroemde “Vliegende Hollander” tekst toegevoegd.
De na-oorlogse Dakota’s waren voor de KLM niet alleen interessant om mee te vliegen; er was ook goed geld mee te verdienen. Vele goedkoop op de kop getikte C47’s gingen binnen de kortste keren door naar nieuwe eigenaren. In de periode 1946/1951 verkocht KLM maar liefst 27 Dakota’s. De kortste inschrijving was voor de PH-TDY, die slechts één week voor de KLM heeft gevlogen.
In 1951 stonden er nog 14 Dakota’s op naam van KLM. Ze werden toen al voornamelijk gebruikt voor vracht- en postvluchten of karteringswerk. In de daarop volgende 20 jaar werd dit aantal langzaam afgebouwd. In 1965 verliet de laatste DC-3 de KLM vloot, maar twee toestellen bleven vliegen voor KLM Aerocarto, tot de laatste hiervan (PH-DAW) op 15 juli 1970 uit dienst ging; 34 jaar na de introductie van het toestel bij de KLM. Er hebben totaal 74 Dakota’s op KLM’s naam gestaan: 25 vooroorlogse DC-3’s, 48 C-47A’s en één C-53, de PH-DAD (eerder kort opgenomen als PH-TBC en daarna jaren in het Caribische gebied gevlogen als PJ-ALC).


De enige KLM C-53, PJ-ALC, inmiddels voorzien van een wit dak, op Hato.

Bronnen:
Jennifer Gradidge ‘DC-1, DC-2, DC-3; The First Seventy Years’, Air-Britain
Jennifer Gradidge ‘DC-1, DC-2, DC-3; 75th Anniversary, Air-Britain
Theo Wesselink: ‘Dakota’ DC-3/C47’s onder Nederlandse vlag
Theo Wesselink: 80 jaar Nederlandse DC-3’s en Dakota’s 1936-2016
Bart van der Klaauw: KLM vliegtuigen

Survivors
Na enig speurwerk in genoemde bronnen en op internet heb ik 8 ex-KLM Dakota’s kunnen lokaliseren die anno 2018 nog bestaan, plus twee twijfelgevallen.
Net als met de ex-KLM Connies, is de mooist bewaard gebleven Dakota ook meteen de oudste: een vooroorlogse DC-3!

Geen enkele ex KLM Dakota is vliegwaardig, maar als het meezit gaat er in elk geval één ooit nog vliegen:

De volgende toestellen bestaan (waarschijnlijk) nog:

Waarschijnlijk recent geruimd:


De kit


In de jaren ’90 heb ik eens de Revell Douglas DC-3 kit gebouwd. Die had decals voor een Lufthansa en een KLM variant. Een paar jaar geleden heb ik dezelfde doos op ebay gekocht, om het oude model in de vitrine eens te vernieuwen.
Het gaat om Revell 4236, uitgegeven in 1986 en gemaakt van ESCI mallen uit 1981.
Dit zouden volgens scalemates dezelde mallen zijn die zijn gebruikt voor de Italeri kit 1338 uit 2013. Des te opvallend is dat de Revell Dakota’s van na 1988 zijn gemaakt van de Italieri mallen uit 1979. Mallen waar Italieri in 2014 zelf wel weer gebruik van heeft gemaakt voor de Swissair en Breitling DC-3… kunt u het nog volgen?

In het draadje van TheFlyingDutchman https://modelbrouwers.nl/phpBB3/viewtop ... 71&t=20869
Kunt u de vergelijkingen zien tussen de Italieri 1979 mal (TFD noemt hem Revell mal), de ESCI 1981 mal en de recente Airfix newtool mal uit 2014. Carvair, die er zo’n 20 heeft gebouwd, geeft ook een interessante inhoudelijke onderbouwing.




een setje extra stoelen om het interieur aan te kleden. Iemand een idee welke kleuren er werden gebruikt in die jaren?




De ESCI props zijn echt te slecht. Daarom zal ik de spare props van de nieuwe Airfix kit gebruiken. Die kit heeft naast 'Needle' blades ook deze 'Paddle blades', die op de na-oorlogse C-47A werden toegepast.


overige details, zoals bv de linnen bekleding van de roeren, zijn mooi weergegeven. Hier overtreft de ESCI kit de Airfix new tool zelfs.



En zo staat er al meer dan 20 jaar een Dakota in mijn vitrine. Tijd voor een nieuwe...

cheers VJ

Maak je hem met mooie tankwagen?

Dat is best een geinig idee. Maar ik weet zo goed als niets van auto’s, laat staan tankwagens uit 1948. Weet iemand wat voor merk dat is? En of daar 1/72 modellen van bestaan?

Ik volg deze groepsbouw al een tijdje in stilte maar toch even reageren: betreft die tankwagens die op de foto's staan... in 1948 was Europa nog volop in heropbouw. Het zou me niet verbazen dat ook de KLM in die periode op zijn vliegvelden tankwagens heeft gebruikt van Amerikaanse, Britse of Duitse makelij uit WO2 zoals dat na de oorlog bij veel bedrijven, de landbouw en zelfstandigen was.
De Tankwagens op de foto's herken ik niet maar van dewelke die ik bedoel vind je wel wat op 1/72, o.a. een Britse Matador tankwagen van Airfix.

Wat Walesha ook zegt, met 1:72 kan je je met tankauto's niet zo snel een buil vallen, zo lang hij maar periode correct is, is er veel mogelijk i.v.m. de tweede wereldoorlog en wat is blijven staan.

De bovenste lijkt me een duidelijk Engels ontwerp, waarschijnlijk Ford UK (Fordson). De tweede kan niet anders dan een een Amerikaan zijn. Waarschijnlijk Ford of GMC, maar pin me er jiet op vast.

Leuke intro weer VJ. Mooi project ga je er zo van maken met die extra's. Succes!

De eerste dacht ik aanvankelijk Foden maar het lijkt steeds meer op een carrosseriebouwer die zelf wat gedaan heeft op basis van een Ford ofzo. De tweede is een Volvo LV-series....de zgn. Roundnose.

Gr. Arjan

Kleine kanttekening:
Na de oorlog was Fokker zo leeggeroofd door de bezetters dat het jaren duurde totdat ze hun eerste vliegtuig weer konden bouwen, en kort voor de oorlog was Fokker de Nederlandse licentiebouwer van Douglas. Fokker zorgde ook voor het onderhoud van de KLM toestellen. De DC-5 is in basis een ontwerp van Fokker. Het is dat de oorlog kwam, anders waren er misschien wel meer DC-5 toestellen gemaakt.

En wat de truck betreft in de eerste foto, volgens mij is dat een Fordson Thames 7V truck. Ik zou bijvoorbeeld deze kit gebruiken als basis, aangevuld met deze kit.

Succes met bouwen

Dank Benjamin en Ingmar. Het is inderdaad overtuigend een 1947 Fordson Thames 7V (de foto is gedateerd 1948)

Dank Arjan, die foto is in Noorwegen gemaak, dus de keuze voor een Volvo is begrijpelijk.

Leuk idee, maar ik weet niet of ik er de tijd voor vrij ga maken. De lorry is natuurlijk wel te doen, maar de speciale Shell 'Aero Truck' ombouw zal scratch gebouwd moeten worden en of ik die uitdaging aan ga... Ik ga er eens naar kijken.

VJ

Zoals altijd weer een ontzettend leuke introductie VJ! Ik ga hem met heel veel genoegen volgen.