Een nieuw project dat, volgens mij, prima past in de buddy build Kleine Luchtvaart: de De Havilland DH.104 Dove van Martin’s Air Charter. Deze werden immers veelvuldig gebruikt voor rondvluchten boven de bollenvelden en ze hebben een maximum startgewicht van 4060 kg.
De kit is AModel No. 72294, die vorig jaar is uitgegeven. De eerste indruk is goed. Veel fijne details, mooie scherpe trailing edges op de vleugels en een uitgebreide set decals. De kit heeft de motorbehuizing voor de 330/380 hp Gipsy Queen motoren van Mark 1 t/m 6. Voor Mk.8 en de Devon en Sea Devon C.20 modellen, met 400 hp Gipsy Queen motoren schijnt een resin setje te bestaan. De beide mogelijke cockpit types zijn wel optioneel met het model meegegeven.
De nadelen van model zijn de lege cabine (scratch) en ontbrekende details in de decals. Zo liep de rode bliksemschicht bij de PH-MAD tegen het cockpit raam. Bij de PH-VLC, die ook gemaakt kan worden, liep deze vrij van het raam zoals ook te zien is op de huidige (niet originele) PH-MAD in het Aviodrome. De reden achter dit verschil in beschildering is dat de PH-MAD initieel een Alitalia achtige livery kreeg, in lijn met de ex Alitalia DC-3 PH-MAB. Kort daarna werd een eigen MAC livery geïntroduceerd met de rode en blauwe lijnen.
Ik wil er de originele PH-MAD van maken met Martin’s Air Charter LTD. Titels. En daar ontbreken dan weer de lettes ‘LTD’. Voor. Titels die overigens maar aan één kant van de romp werden toegepast. Kortom: een uitdagende brouw.
Duifde Havilland DH.104 Dove is ontworpen door Ronald Eric Bishop, die ook de Mosquito, de Comet en de Vampire ontwierp. Zo is het landingsgestel van de Vampire nagenoeg identiek aan dat van de Dove. Het toestel is de opvolger van de vooroorlogse Dragon Rapide dubbeldekker, die in Nederland een kleine maar opvallende rol heeft gespeeld. Zie hiervoor mijn verslag van de KLM Aerocarto ‘Dominie’
https://modelbrouwers.nl/phpBB3/viewtop ... 3b97e1282cVan de populaire Dove zijn tussen 1946 en 1967 542 stuks gebouwd. De militaire versies werden ‘Devon’ en ‘Sea Devon’ genoemd. Er is ook een driemotorige variant: de De Havilland Australia DHA-3 Drover. Het model is opgevolgd door de viermotorige de Havilland DH.114 Heron.
De eerste versies van de Dove boden plaats aan 6 tot 8 passagiers en hadden, afhankelijk van de wensen van de klant een transparant of gesloten cockpit dak met een typerende antenne. Modellen 7 en 8 hebben een iets grotere cockpit, vergelijkbaar met de Heron. Civiele toestellen hebben een grijs instrumentenpaneel en militaire versies een zwarte.
MACVia Freelance reclameslepen en zijn eigen bedrijfje ‘Reclamair’ kwam de jonge piloot en luchtvaartondernemer Martin Schröder in 1956 tot de conclusie dat er in Nederland markt was voor chartervluchten. Hij startte op 24 mei 1958 een bedrijfje op Schiphol dat zich toelegde op zowel rondvluchten als charters: Martin’s Air Charter (MAC). Het eerste vliegtuig in de vloot was een gehuurde de Havilland Dove PH-MAC. Naast Schröder zelf waren er vijf werknemers, waarvan voormalig luchtmacht maat en nu ‘general manager’ en Dove vlieger John Block (later Transavia, Air Holland) en chef-stewardess Tineke Nipshagen (de echtgenoot van Martin Schröder) het vernoemen waard zijn.
De rondvluchten waren een schot in de roos en Schröder en Block vlogen talloze rondvluchten over de bollenvelden in het oprichtingsjaar. De eerste buitenlandse bestemming van MAC waren het Spaanse Palma de Mallorca en Malaga die in die tijd een vliegtijd hadden van vijf uur of meer. Passagiers kregen geen warme maaltijd. De catering bestond uit zelf gesmeerde broodjes en koffie uit een thermoskan. Er kwam een Dakota, PH-MAB (in Alitalia beschildering) en de gehuurde Dove werd vervangen door de in Engeland gekochte Dove PH-MAD. Door de overname van Limburg Airways kwamen er nog twee toestellen bij: een tweede Dove PH-VLC en een viermotorige Heron PH-VLA.
De Dove als G-AKCF voor BOAC in 1947
De tweede eigen kist voor MAC! De Dove als PH-MAD in 1960 in een soort basis Alitalia beschildering.
PH-MADDe Havilland DH-104 Dove Mk.1, c/n 04030, kwam in 1947 als 30e toestel van dit type uit de fabriek rollen en ging als G-AKCF vliegen voor BOAC en daarna voor onbekende operators. Op 31 maart 1960 werd het in geschreven onder ‘Martin’s Luchtvervoer Maatschappij NV, Schiphol’.
De PH-MAD in eerste eigen MAC livery.
Nadat in 1963 de voorlopers van Nedlloyd een 49% belang namen in MAC, werden de operaties van Fairways Rotterdam (eigendom van NV Scheepvaart en Steenkolen Maatschappij) en MAC geïntegreerd. In 1964 vloog PH-MAD om die reden een periode met de titels van Fairways Rotterdam de route Zestienhoven - Southampton. Op 15 augustus 1964 voerde de DH-104 Dove PH-MAD de laatste Fairways Rotterdam dienst. In juli van dat jaar werd de Dove PH-MAD reeds voorzien van het nieuwe rood/blauwe Martin's Air Charter kleurenschema.
De PH-MAD vliegend voor Fairways.
Op 22 november 1966 werd de inschrijving van PH-MAD doorgehaald en ging de machine naar Cameroon Air Transport (CAT) als TJ-ACE, waar het voornamelijk door Nederlanders werd gevlogen!
http://www.ruudleeuw.com/others-beunk-phmad.htm Hierbij een verslag met foto’s van Transavia captain Hans Beunk, die het toestel in Cameroon vloog en het in 1974 terugzag op het vliegveld van Tiko, toen het daar stond opgeslagen, omdat CAT in 1969 haar vliegoperaties had gestaakt. Volgens de database van Herman Dekker is het toestel ergens na 1974 gesloopt.
De registratie PH-MAD is vaag nog zichtbaar in 1974.
De PH-MAD die momenteel in het Aviodrome in Lelystad staat is eigenlijk de in 1954 gebouwde C.20 Devon, c/n 04453 met Royal Navy registratie XJ350. In 1983 is het in MAC kleuren gespoten door studenten van de KLM Bedrijfsschool en toegevoegd aan de collectie van het Aviodome.
De 'nieuwe' PH-MAD in 1983.
Martinair HollandDe strategie die John Block later succesvol toepaste bij Transavia en Air Holland had hij geleerd bij MAC: grotere kisten, meer volume en groeien om de kosten laag te houden. De eerste DC-4 Skymaster kwam in 1962 en de DC-7 in 1964. In 1965 verliet Block MAC, maar zijn beleid werd voortgezet: de vloot bleef gestaag groeien en de eerste DC-8 en DC-9 straalvliegtuigen kwamen in 1968. Ondertussen waren de twee Doves in 1966 verkocht. In dat jaar veranderde MAC haar naam in Martinair Holland: Schröder ging voor ‘Mooier-Beter-Groter’. Op 19 november 1973 (ik was toen twee dagen oud) landde de eerste Martinair DC-10, toepasselijk PH-MBG, op Schiphol. In de jaren ’80 en ‘90 volgde de Boeing 747, 767, Airbus A310 en de MD-11. Martinair was groot geworden met het vliegen van vakantiegangers en had waardevolle vrachtcontracten. Helaas lijken de filosofische woorden van Agent Smith uit The Matrix ook hier te gelden: "Everything that has a beginning has an end".
VJ