(
The world largest distributor of Mig- parts.)
Degene die hier een totaal historisch correct relaas betreffende de F-4 Phantom II denkt aan te treffen zal ik helaas teleur moeten stellen. De geschiedenis van dit markante jachttoestel is simpelweg te omvangrijk. Desondanks heb ik even de moeite genomen om toch “iets op papier te zetten” en hoop dat ik erin ben geslaagd om een leuk & luchtig stukje leesvoer te produceren.
De geboorte van de Phantom II voert ons terug naar het begin van de jaren ’50. Een bijzonder moeilijke periode voor de fabrikanten van militaire jachtvliegtuigen. De tweede wereldoorlog was net voorbij en financiele middelen waren uitzonderlijk schaars. Voor de fabrikant McDonnell Douglas (MDD) was deze periode wellicht extra zwaar.
Als “hof-leverancier” van de US NAVY hadden ze net de welbekende boot gemist: Chance Vought had de fameuze F-8 Crusader ontwikkeld, successvol aan de USN verkocht en daarmee MDD de loef afgestoken. Er was simpelweg geen behoefte aan een nieuw gevechtsvliegtuig. (We praten hier omstreeks 1954...)
Desondanks gaf MDD niet op, met een grote lobby-campagne als gevolg. Hoe deze campagne exact is verlopen is niet geheel duidelijk maar een aantal bronnen vermelden dat MDD erg lang heeft lopen zeuren om op een of andere wijze een “toezegging” los te peuteren. Diezelfde bronnen weten tevens te vermelden dat men een klein beetje ziek werd van het gezeur, met een nagenoeg “onmogelijk” eisen-pakket tot gevolg…
MDD zou een initieel contract krijgen voor 10 a 20 toestellen, indien het toestel:
1) Een bereik had van 250NM (+/- 450Km, “heen & terug” dus 900Km…!!!)
2) Minimaal 2 uur “
On Station” kon opereren
3) Een (minimaal) 3-uur durende missie kon volbrengen
4) Zou worden uitgerust met minimaal 4 “
Air-to-Air” raketten
5) Zou worden uitgerust met 2 motoren
6) Het toestel mocht niet groter en niet zwaarder zijn dan bla-bla-bla
Zelfs vandaag de dag een ongelofelijk zwaar eisen-pakket om in te vullen. En oh ja trouwens toch: ook de eerder-genoemde F-8 Crusader voldeed niet aan dit eisen-pakket…
Elke “zelf-respecterende” fabrikant zou de boodschap hebben begrepen. Echter, “
Mr. Mac didn’t take NO for an answer…!!!”. In een tijdsbestek van 14 dagen (!!!) werd het initiele MDD-concept aangepast: de F-4H-1 stond op papier… Niet alleen was het MDD-concept aangepast om te voldoen aan het (belachelijke) eisen-pakket, het overtrof de vastgestelde eisen zelfs op tal van punten. Zo zou de F-4H-1 in staat zijn om maar liefs 8
Air-to-Air raketten mee te dragen… Daarnaast zou het toestel niet alleen als de (gewenste)
Fleet Defense Fighter kunnen opereren, maar tevens tal van andere taken kunnen uitvoeren (zoals bijvoorbeeld
Close Air Support).
Op 28 mei, 1958 doorkliefde de F-4H-1 voor de eerste keer succesvol het luchtruim. Hoewel destijds nog onbekend zou deze datum de geboorte van een legende in de militaire luchtvaart markeren... MDD had haar belofte waar gemaakt en werd gehonoreerd met een zogenaamd
Initial Low Rate contract.
Op 30 december 1960, werd het eerste operationele squadron met de F-4 uitgerust. Daarmee heb ik dus een klein beetje gesmokkeld met de stelling “
60 years of operational service”, maar ik ga ervan uit dat me dat word vergeven… Anyhoe, deze eer werd toegekend aan VF-121 “
PACEMAKERS”, wat destijd op NAS Miramar gebaseerd was. De eerste operationeel inzetbare F-4’s (F-4B) werden op 8 juli 1961 aan VF-74 “
BE-DEVILERS” geleverd, destijds op NAS Oceana gebaseerd.
Velen waren ervan overtuigd dat het hier om een politiek besluit ging om MDD in leven te houden. De navolgende annekdote verteld echter een ander verhaal…
In de Jaren ’50 waren er in de US strikte regels opgesteld met betrekking tot het trainen van
Air Combat Rediness. Het was voor vliegers verboden om
Air-to-Air Combat met toestellen van een ander type te trainen. Tijdens een trainings-missie keerde de jonge Lt. Randy “DUKE” Cunningham terug naar zijn toenmalige basis. (Deze naam gaan we elders in deze BB nog tegenkomen…) Gedurende de terugvlucht zag DUKE een eenzame F-8 Crusader en besloot om “protocol” even ter zijde te leggen en stiekum een knok-partijtje met deze
Mig-Killer aan te gaan. De vlieger van de Crusader had er ook wel zin in en er ontstond een intens
Air-to-Air Mock-Up luchtgevecht, waarbij er verschillende
engagements werden uitgevoerd. Hoewel DUKE z’n volledige arsenaal aan tactieken moest toepassen, slaagde hij er keer op keer in om achter de Crusader te draaien. DUKE was zelf eveneens behoorlijk verrast door het feit dat hij deze Crusader gedurende elke
engagement wist te verschalken en besloot om aan het eind van het duel de
markings van deze kist te noteren.
Eenmaal terug op het thuishonk, besloot DUKE contact te leggen met het squadron van de eenzame Crusader. Gedurende zijn telefoontje vroeg hij naar de vlieger van de Crusader met registratie-nummer
zus-en-me-zo die omstreeks uurtje
had-je-me-maar,
daar & daar vloog. Direct daarna werd hij aan de andere kant van de lijn door een bekende stem begroet. Het bleek een goeie maat van DUKE te zijn met een
sh*tload aan F-8 uren op z’n naam. Kortom, een kereltje die door & door bekend was met de capaciteiten van de F-8, en hoe die toe te passen…
Voorzichtig vroeg DUKE of er nog iets “bijzonders” was gebeurd. Het antwoord kwam overeen met het navolgende:
DON’T EVEN MENTION IT BUDDY !!!
I was flying back to base, minding my own business, when I got jumped by this SPOOK.
Bloody hell, I pulled every trick out of the bag but wasn’t able to shake this guy.
Not once, not twice but several times !!!
This SOB was all over me and there wasn’t a thing I could do about it…Deze gebeurtenis ging als een lopend vuurtje rond. De F-4 Phantom was zeer zeker geen politiek besluit geweest ! De legende begon te groeien…
Zoals reeds eerder vermeld, was de Phantom niet enkel geschikt als zogenaamde
Fleet Defense Fighter en door de jaren heen zou het toestel vele andere taken gaan uitvoeren. Hierbij is niet enkel de grote verscheidenheid betreffende het taken-pakket “markant” te noemen: De Phantom was zelfs in staat om de diverse taken beter uit te voeren dan andere toestellen welke juist specifiek voor een bepaalde taak waren ontwikkeld…!!!
Het mag duidelijk zijn dat het algemene
airframe links & rechts werd aangepast om de vele taken effectief uit te kunnen voeren. Navolgend een overzichtje van de verschillende varianten. Hierbij dient opgemerkt te worden dat het plaatjes-overzicht (helaas) niet volledig compleet is. Desondanks hoop ik toch een klein idee te geven betreffende de verschillende varianten.
Ontbrekend in het overzichtje zijn onder andere:
* De RF-4B, een verkennings-variant die qua uiterlijk nagenoeg overeen komt met de RF-4C & RF-4E.
* De F-4E(S) "
SJABOOL", een zeer speciale verkennings-variant welke door Israel is ontwikkeld. Van deze variant zijn slechts
3 toestellen gebouwd...!!!
* De F-4G “
WILD WEASEL”, een variant welke speciaal werd ontwikkeld om SAM-sites / RADAR-stations uit te schakelen. Op het eerste gezicht lijkt deze variant sterk op de F-4E, maar nader onderzoek zal uitwijzen dat de F-4G niet met een boord-kanon was uitgerust. Verder zijn er op het
airframe diverse "hobbels & knobbels" te ontdekken om additionele specifieke apparatuur te huisvesten.
* De F-4N, een door-ontwikkelde variant van de F-4B.
* De F-4S, een door-ontwikkelde variant van de F-4J.
Verder is er geen gedetailleerde aandacht besteed aan de toestellen zoals die door de JASDF (Japan) worden gebruikt.
(F-4EJ, F-4EJ “KAI” & RF-4EJ – RF-4EJ “KAI”)
GEBRUIKERS:
Naast het feit dat er nogal wat verschillende varianten van deze
Phabulous Phighter zijn ontwikkeld, is deze kist tevens wereldwijd een doorslaand verkoop-succes gebleken. Door de jaren heen zijn er niet minder dan
5195 geproduceerd. Hiervan werden er 5068 door MDD gebouwd. De resterende 127 toestellen zijn in licentie door
Mitsubishi Heavy Industries (Japan) gebouwd.
Het mag duidelijk zijn dat de meeste Phantoms dienst hebben gedaan bij de diverse lucht-strijdkrachten in de US. Aldaar werd het toestel gebruikt door de
U.S. Air Force,
U.S. NAVY,
U.S. Marine Corps,
Air National Guard en een aantal
Air Force Reserve units.
Ook de UK heeft met de Phantom geopereerd, en wel met 3 varianten:
* De F-4K, welke lokaal werd aangeduid als zijnde F-4 FG.1 en dienst deed bij de
Royal Navy.
* De F-4M, welke lokaal werd aangeduid als zijnde F-4 FGr.2 en dienst deed bij de
Royal Air Force.
* De F-4J-UK, welke lokaal formeel te boek stond als F-4 F.3
Hoewel het niet direct opvalt, waren de Engelse Phantom's sterk afwijkende vogels. Deze kisten waren uitgerust met Rolls Royce Spey-motoren. Het Britse idee hierachter was dat de Spey-motoren veel krachtiger waren en dus nog meer vermogen aan de toch al zeer capabele Phantom zouden toevoegen. Grappig genoeg waren deze motoren aanzienlijk groter waardoor het volledige
airframe moest worden aangepast. Hierdoor werd met name de romp aanzienlijk breder, vergeleken met overige Phantom-varianten. De grootste grap van dit hele verhaal is dat de aanpassingen van het
airframe in een zogenaamde
drag-penalty resulteerden waardoor het beoogde extra vermogen dat de Spey-motoren leverden, nagenoeg volledig teniet werd gedaan. T
ypical British... De F-4J-UK toestellen waren oude USN F-4J's welke door de UK werden aangeschaft omdat de beoogde levering van de
Tornado Air Defense variant (Tornado F.2, en later de Tornado F.3) aanzienlijke vertraging opliep. Ook deze toestellen weken ietwat af van de standaard F-4J.
Duitsland mag eveneens "groot-gebruiker" worden genoemd van de Phantom. Als gevolg van enige "restricties" welke na WW-II waren opgelegd, waren de Duitse F-4 beperkt in hun capaciteiten. Dit resulteerde in de F-4F welke erg veel leek op de F-4E. Een van de restricties werd gevormd door het feit dat de F-4F niet over zogenaamde "lange afstand"
Air-to-Air raketten mocht beschikken. In de herfstdagen van de operationele F-4 carriere binnen de Duitse luchtmacht, ondergingen een aantal F-4F's echter het ICE-programma en kregen daarmee de capaciteit om AIM-120 te dragen. Niet enkel een zogenaamde "lange afstands" raket, maar zelfs een zogenaamd "BVR" wapen...!!! (BVR =
Beyond Visual Range) Naast de F-4F, had de Duitse luchtmacht tevens de beschikking over een aantal RF-4E foto-verkenners. Deze rakkers waren ondergedeeld bij AKG-51 & AKG-52.
De Spaanse luchtmacht was in het verleden de trotse gebruiker van de F-4C. In principe waren dit afgedankte ex USAF F-4C's, bedoeld om de Spaanse luchtstrijd-krachten een beetje op te krikken. Naast de F-4C kreeg Spanje tevens de beschiking over een aantal surplus RF-4C's.
De Turkse luchtmacht heeft met een mengelmoesje van Phantoms gevlogen. Reden hiervoor was dat veel toestellen werden overgenomen van overige gebruikers welke, als gevolg van reducties, toestellen moesten afstoten. In de basis kunnen we echter stellen dat de Turkse luchtmacht met zowel de F-4E, alsmede de RF-4E opereert. Helaas is de RF-variant recent buiten dienst gesteld waardoor er aldaar momenteel enkel nog F-4E's in operationele dienst zijn...
"Wat de Turken hebben, moeten wij ook hebben...!!!" Goed, laat het duidelijk zijn dat dit enkel als grapje bedoeld is. Desondanks opereren de Grieken "stom-toevallig" eveneens met de F-4E en de RF-4E. Net als de Turken hebben de Grieken veel
surplus airframes van overige gebruikers overgenomen. Eveneens als de Turkse luchtmacht, heeft ook Griekenland recent haar RF-variant afgestoten...
In de basis heeft Israel de beschikking gehad over de F-4E en de RF-4E, en het was met name de F-4E welke gedurende de 6-daagse oorlog een waar bloedbad aanrichte onder de Arabische buurlanden. Naast deze varianten heeft Israel tevens de beschikking gehad over 3 zeer speciale RF-4's: de F-4E(S) "SJABOOL". Deze toestellen waren voorzien van zogenaamde LOROP-camera's om ver over de grenzen te kunnen turen en zo waardevolle inlichtingen te vergaren. (LOROP =
LOng Range OPtics)
De 6-daagse oorlog (1973), en met name de inzet van de IAF F-4's moet ongetwijfeld een bijzonder grote indruk op Egypte hebben gemaakt. In 1979 werden er 35 F-4E's, inclusief AIM-7 Sparrow - AIM-9 Sidewinder & AGM-65 Mavrick's aangeschaft...
Onder het bewind van de toenmalige Sjah, mocht Iran eveneens de F-4 aanschaffen. De keuze viel daarbij op de F-4D, de F-4E en de RF-4E.
Ook Zuid-Korea heeft in het verleden besloten om de Phantom aan te schaffen, Daarbij viel de keuze op de F-4D, F-4E en de RF-4C. Helaas zijn er nog slechts een handje vol F-4E's in dienst.
Nog een groot-gebruiker onder de
Phantom-operators. De JASDF heeft initieel de beschiking gehad over de F-4EJ en de RF-4E. Ook in Japan nemen de aantal gestaag af maar er word immer nog volop met deze kranige dame gevlogen...
Hekken-sluiter in het lijstje word gevormd door de Australische Luchtmacht. Reden hiervoor is omdat de
Royal Australian Air Force een buitenbeentje in het overzichtje is. Formeel heeft Australie dit toestel namelijk nimmer officieel aangeschaft. Desondanks heeft het toestel gedurende 1970 - 1973 (onder een
lease-contract) bij #1 & #6 Sqn dienst gedaan, in afwachting op de levering van de F-111.
Technical Spec’s:
Wingspan : 38 feet 5 inches
Length : 58 feet 3 inches
Height : 16 feet 6 inches
Service Ceiling : 56,100 feet
Range : 1,750 miles
Weight : 55,597 pounds
Power plant : 2x General Electric J79-GE-17, rated at 17.900 pounds thrust
Speed : 1,485 mph (max.)
Crew : 2 (1x pilot, 1x Weapon System Operator)
Armament : 15,983 pounds of weapons, including 20 mm nose-mounted M-61 "Vulcan" cannon (F-4E, F-4F & F-4EJ only) Hier wens ik het graag bij te laten mannen. Nog meer weten…???
https://en.wikipedia.org/wiki/McDonnell ... #AustraliaGr. Ruud.
Voetnoot:
In het bovenstaande stukje proza word de fabrikant aangeduidt als zijnde McDonnell Douglas. Zoals Arjan terrecht heeft aangegeven is dit niet geheel correct omdat de bedrijven McDonnell Aircraft & Douglas Aircraft Company ten tijde van de ontwikkeling van de F-4 nog niet gefuseerd waren. Desondanks heb ik ervoor gekozen om deze correctie niet door te voeren, immers:
De F-4 Phantom werd welliswaar ontwikkeld door de McDonnell Aircraft Company, echter latere varianten werden onder de vlag van "McDonnell Douglas" doorontwikkeld. Daarnaast is het merendeel van de F-4's door het bedrijf MDD geproduceerd...
Het zij mij vergeven...