Wat leuk om eens mee te doen met een groepsbouw. Sommige deelnemers hebben een puur militaire kist, sommige een civiele trainer. Ik doe mee met een cross-over: De Morane Saulnier MS.760 Paris II. Oorspronkelijk een militaire trainer (wat ze ook bleef tot 2007) maar ook de leskist van een hele generatie verkeersvliegers opgeleid aan de Rijksluchtvaartschool (RLS). En de eerste Very Light Jet (VLJ) privé jet in gezinsmiddenklasser-opstelling.
AeroFile is één van de kleine merken injection model kits geproduceerd door José Fernandez. Begin jaren ’90 bracht deze een aantal modellen in 1/72 op de markt onder de naam AeroFile. Fernandez is eigenaar van modelbouw winkel TMA op de Rue Claude Decaën in Parijs en bracht sinds de jaren ’70 diverse kleine modelreeksen uit onder de namen Eurokit, Eurovac en Azur (in samenwerking met de Tsjechische producent MPM).
De TMA winkel is open op vrijdag en zaterdag (een gezellig opstapeling van honderden modelbouwdozen) en sinds 2000 legt Fernandez zich vooral toe op het uitgeven van luchtvaartbladen, zoals ‘Ciel de Guerre’, ‘Ailes Françaises’ en het blad TMA/Air Magazine, gespecialiseerd in luchtvaart historie.
Het model is dan ook wat je mag verwachten van een kleine particuliere producent; er is ruimte voor verbetering. Details kloppen niet overal, de romp is wat krom en dat komt te pasvorm niet ten goede en er is veel sprue. Kortom; een leuk project!
Begin jaren ’50 werd de MS.755 Fleuret ontwikkeld als tweezits militaire jet-trainer. De voorkeur van de Arme De L'air ging uiteindelijk naar de Fouga CM.170 Magister. Daarna werd een vierzits variant ontwikkeld onder de naam MS.760 Paris, in een voor straalvliegtuigen unieke 2+2 stoelopstelling. Het prototype vloog in 1954 en spoedig bleek het toestel over uitstekende stabiele vliegeigenschappen te beschikken. Daarop besloten zowel de Franse Luchtmacht als de Marine het toestel te bestellen voor verbindingsdoeleinden. In 1961 werd een ge-upgrade versie gelanceerd; de Paris II, voorzien van krachtigere motoren, tip tanks voor een groter bereik, airconditioning en meer bagageruimte. Er is zelfs een prototype gebouwd (dat nog bestaat) van een zeszits variant ‘Paris III’.
Morane-Saulnier heeft 116 modellen I en II gebouwd en één model III. Daarnaast zijn nog eens 36 stuks gebouwd onder licentie in Argentinië bij FMA. 28 toestellen gingen direct naar de particuliere markt, maar de meeste toestellen droegen jaren lang een militair uniform. Tot en met 1997 hebben de meeste toestellen dienst gedaan bij de Franse Luchtmacht (33 stuks), Franse Marine (14 stuks), Braziliaanse Luchtmacht (30 stuks) en als trainer bij de Argentijnse luchtmacht (12 + 36 door FMA gebouwde exemplaren). Er zijn 153 airframes gebouwd (eigenlijk 155, maar de nummers 109 en 110 zijn nooit afgebouwd en opgeleverd) waarvan er in 2017 nog 21 luchtwaardig zijn.
Het typecertificaat van de MS.760, inclusief gereedschappen, onderdelen, technische plannen en tekeningen zijn in 2009 verkocht aan JetSet International Ltd, even als 35 airframes, waarvan er 31 nog luchtwaardig gemaakt kunnen worden. Het plan was om de toestellen, voorzien van nieuwe Williams motoren, glass cockpit en high speed nose cone, een tweede jeugd te geven als goedkope en betrouwbare VLJ. Voor iets meer dan een half miljoen US dollar kocht je een vierpersoons jet die 740 km/u vliegt over 2300 kilometer. Er is zelfs een heus Aerobatic team opgericht om het toestel te promoten op airshows. Op een aantal verkochte toestellen na, was het geen succes en de site van JetSet is inmiddels uit de lucht.
Paris-Deux in NederlandOp 1 januari 1946 werd op Gilze Rijen de RLS gesticht met het doel vliegers voor de burgerluchtvaart op te leiden. Vanwege de drukte op Gilze Rijen, waar inmiddels ook gestart werd met de opleiding van militaire vliegers, verhuisde de RLS in 1951 naar Eelde. Gestart werd met ex RAF Tiger Moths, Harvards en tweemotorige Beechcraft D-18S voor de eindopleiding. De Tiger Moths en de Harvards werden in de jaren ’60 vervangen door de SAAB Safir; het onderwerp van Scale72Modelking1984.
In 1960 besloot de Nederlandse overheid dat vliegers die afstudeerden aan de RLS ervaring moesten opdoen op straalvliegtuigen. Er werd gekeken naar de (grote en dure) Lockheed Jetstar, maar de rijksbegroting ging uit van maximaal 11 miljoen gulden voor de gehele deal. De keuze viel op de kleinere Paris II, waarvan er 7 werden besteld. De eerste twee werden in 1962 afgeleverd. In die periode verkeerde de KLM in financiële crisis waardoor de aflevering van de overige vijf toestellen tot 1964 werd uitgesteld.
De Paris II werd bij de RLS gebruikt voor IFR all weather training (instrumentvliegen), multi engine training en jet familiarisation. De vloot van 7 Paris-Deux toestellen werd in 1969 uitgebreid met drie (zeer luidruchtige) HFB-320 Hansa Jets voor de syllabus van de eindopleiding. Vanwege de oliecrisis en vanwege het grote aantal klachten van omwonenden ging men begin jaren ’70 opzoek naar een vervangend type voor de eindopleiding. In 1973 kwam de stillere en zuinigere Cessna Citation en werden de Paris-Deux verkocht aan een vliegtuighandelaar in de VS.
In 1991 privatiseerde de Rijksluchtvaartschool en nam het de huidige naam aan: KLM Flight Academy. De eindopleiding wordt momenteel verzorgd op de B737 full flight simulator.
Nu zou je verwachten dat de zeven Nederlandse Paris II toestellen in 2017 van de aardbodem zijn verdwenen. Niets is minder waar; ze bestaan allemaal nog. Sterker nog; 3 zijn er luchtwaardig.
Nummer 102 was PH-MSR; nu N20DA en is luchtwaardig (te koop)
Nummer 103 was PH-MSS; nu N760T en opgeslagen (verwaarloosd)
Nummer 104 was PH-MST; nu N760R en is luchtwaardig (te koop)
Nummer 105 was PH-MSU; nu F-BXQL en is opgeslagen wachtend op restauratie
Nummer 106 was PH-MSV; nu N5878 en opgeslagen (verwaarloosd)
Nummer 107 was PH-MSW; nu N5879 en is opgeslagen wachtend op restauratie
Nummer 108 was PH-MSX; nu N760AR en is luchtwaardig. (regelmatig gevlogen door private eigenaar).
Het grijs/wit/day-glo van de RLS is in mijn ogen een attractieve livery. Flevo Decals heeft vorig jaar een leuke sheet gemaakt met 1/72 RLS decals en die ga ik gebruiken. Het decal sheet geeft de keuze uit het maken van de Romeo, Tango of Uniform. Maar de enige kist die recent nog heeft gevlogen is de voormalige X-Ray, dus die ga ik bouwen.
VJ