Wat wil je. Na de waarschuwing van Edwin over het te dunne en foute neusprofiel van het Omega (C.IV?) model moest ik toch tenminste proberen in hoeverre dat te verbeteren was? (Ik zal hem een formele beoordelig vragen over het resultaat.) Dus was opdikken en pas maken op boven- en zijaanzicht van (officiele) Fokker tekeningen wel het minimum, is het niet? En het werk viel wel mee, hoor, want "en profil" was het Omega model best goed! En het houdt je bezig, he.

Rob

Kabels, leidingen en andere aanhangsels

Voorbereidingen voor een volgende stap: het localiseren van kabels en leidingen. Bronnen: C.IV romptekeningen en foto’s van de Indische DC.I, allen uit de collectie van Willem Vredeling. Ik weet overigens niet waar alle aanhangsels toe dienen. Om met de foto’s te beginnen:



Onder de voorkant van de romp zit een stroomlijnlichaam waaruit aan de voorkant een leiding schuin omhoog gaat. Aan de achterkant lopen twee gebogen leidingen weg. Mogelijk is dit ding onder de romp een oliekoeler, maar het gladde uiterlijk ervan pleit daar tegen.
Midden onder de bovenvleugel loopt een pijp verticaal naar de romp toe. Functie niet duidelijk. Iets verder naar achteren onder de middenvleugel zit weer een stroomlijnlichaam, waarvandaan een aantal (drie?) leidingen naar de bovenkant van de romp lopen. Vanaf de vleugelvoorrand loopt een buis naar de voorkant van het motorcompartiment.
Aan de zijkant van de romp zit een venturibuis ter hoogte van de cockpit van de piloot (waarschijnlijk aan de rechterkant dus ook).
Onder de romp wat driehoekjes van buizen, mogelijk om een bommenrek aan te bevestigen. Het valt hier overigens op, dat de cylinderrijen van de Napier motor korter zijn dan die bij het model.



Deze foto bevestigt de details van de vorige. Het stroomlijnlichaam onder de vleugel zit excentrisch, bijna naar de voorste vleugel pylon.
Hier is (vaag) te zien kabel van de aileronbesturing, die van de romp naar het bovenste punt van de achterste stijl van de binnenvleugel loopt. Zal aan de andere kant ook wel zo zijn.
Enig detail van de drie “assen” van het onderstel en de verspanning van de voorste landingsgestelstijlen.
Midden op de bovenvleugel lijkt een navigatielicht aanwezig.
Deze foto toont ook goed de (half uitgeschoven) zijradiatoren; er steekt dus kennelijk altijd aan boven en onderkant een geleidingsvlak uit.



Hier is goed te zien hoe de drie leidingen naar het stroomlijnlichaam onder de romp lopen en de leidingen vanuit het stroomlijnlichaam onder de vleugel. Ook de exacte locatie van de verturi is hier goed te bepalen.



Let op de leidingen van bovenvleugel naar romp. Zij maken een heel vreemde bocht. Mogelijk zijn het de stroomleidingen naar de drie navigatielichten op de vleugel. Ook de aileron kabel is hier te zien. Midden bovenop de vleugel inderdaad een navigatielicht. De plek van de uithouders van het hoogteroer zijn hier goed te bepalen.
Bovenop het motorcompartiment nog wat ongedefinieerde uitsteeksels.
De radiatoren zijn hier geheel uitgeschoven. Er is nauwelijks kleurverschil met de romp; het lijkt er dus op dat ze khaki gespoten zijn.



Alle details goed te zien (elektrische leidingen, aileron kabel, venturi, onderstelassen, pijpen naar het midden van de bovenvleugel –waar dienen die toe, heeft de DC.I een vleugel tank?-).
Maar ook: munitiegeleiders bovenop de romp. De DC.I had dus geen “ingebouwde” machinegeweren.
Let ook op de stijgbeugel in de rechteronderzoek en de “trede” links van de F.



Duidelijk zijn hier de drie elektrische leidingen te zien, de venturi en enig vaag detail van het ding onder de neus. Tevens blijkt hier, dat de onderste hoogteroer kabel de romp verlaat achter de rozet. Let op het instelbare stabilo!



Dit plaatje alleen maar om te laten zien, dat er inderdaad drie navigatielichten waren. Waren die alle drie rood in die tijd?



Nog een laatste foto; leidingen bovenvleugel, munitiegeleiders, venturi, stijgbeugel en trede, aileron kabels (zie ik er twee?). Hier is goed te zien waar de bovenste hoogteroerkabel de romp verlaat. Het is onduidelijk wat de kabel is die voorlangs de rozet loopt. Of is het een kras op de foto?

Nu de tekeningen. De eerste is van een C.IV S (S van Spanje) met Liberty motor.



Geeft iets meer duidelijkheid m.b.t. de plaats van de elektrische leidingen en de munitiegeleiders. Maar er staat ook een vage schets op van een tank in de bovenvleugel. Was dat ook zo voor de DC.I? Dat zou de functie van de twee pijpen tussen het midden van de bovenvleugel en het motorcompartiment verklaren. De loop van de hoogteroerkabels is duidelijk anders dan van de DC.I op de foto’s.


De tweede tekening is van de DC.I C, een drie-zitter met Napier motor. Geeft de buizen tussen vleugel en motorcompartiment weer. Ze lijken geen onderdeel te zijn van de vleugelophanging, daar pleit de bocht in de schuin omhoog lopende buis tegen.
Ook loopt op deze tekening een streeplijn (= kabel) omhoog naar de achterkant van de achterligger van de bovenvleugel. Dat is waarschijnlijk de aileron kabel. Laat ook de bevestiging van de kabels aan de aileron zien. Het stroomlijnlichaam onder de bovenvleugel zit verder naar achteren dan op de DC.I foto’s.



Een C.IV met Napier motor. Behalve elektriciteitsleidingen lopen hier ook nog andere leidingen uit de bovenvleugel naar de bovenzijde van de romp. Weer wijkt de kabel routing af van de DC.I. Net zoals in de eerste tekening is hier het stroomlijnlichaam (met carburateur?) bovenop het motorcompartiment te zien, wat van nut kan zijn als het DC.I prototype uit de kit gebouwd wordt.

Dus het volgende moet gemaakt en gedaan worden:
−

Stroomlijnlichaam onder de bovenvleugel (platgeknepen 1,5 mm rond profiel).
− 0.3 mm gaatjes voor de leidingen daarvoor in het motorcompartiment.
− Elektrische leidingen (in vele bochten) van 0.25 mm draad.
− Stroomlijnlichaam onder het motorcompartiment (ingekort deel 20 uit de kit); twee gaatjes achter eentje aan de voorkant.
− 0.3 mm gaatjes voor de korte 0.25 mm diameter leidingen aan de onderkant van het motorcompartiment.
− Gaatjes van 1 mm in vleugel voorrand en vleugel midden voor buizen.
− Munitiegeleiders van 0.5 mm plastic; pas maken op een paar Vickers mitrailleurs die ik nog over heb (gaatjes in de rompneus dichtmaken).
− Drie navigatielichten op steeltjes van restjes (geen sesamzaadjes deze keer, die zijn te groot).
− Stijgbeugel van 0.4 mm messing draad.
− 0.3 mm gaatjes voor besturingskabels: hoogteroer boven 39.5 mm voor achterkant romp en 13.5 mm boven onderkant romp, hoogteroer onder 19 en 6 mm, richtingsroer 13 en 5 mm (zou eigenlijk dubbel uitgevoerd moeten worden), ailerons in de romp ter hoogte van de achterste baldakijnstijl, ailerons in de vleugel bij de achterste binnenvliegen stijl en 4 mm voor de middelste scharnieren.
− Venturi buizen uit 1.5 mm rond profiel.
− Uithouders op alle roeren van 0.25 of 0.5 mm plastic.

Tot zover. Weer aan het werk. Iedere toelichting waar alle frutseltjes toe dienen is welkom.

Rob

Munitiegeleiders en andere kleine delen

Niet zoveel gedaan sinds de vorige keer. Ter controle nameten of de geboorde gaatjes voor de N-stijlen in de ondervleugel nog goed passen op die in de bovenvleugel (de romp is immers opgedikt). Het scheelt een halve millimeter; niet de moeite waard om nieuwe gaatjes te boren (met zo’n klein verschil zal dat ook nauwelijks lukken).
Nu eerst de mitrailleurs op hun plek zetten.



Een van de mitrailleurs mist een stukje, maar daar is plastic staf goed voor.



Het stroomlijnlichaam onder de romp zit op zijn plek. Uit 0.5 x 1.0 mm strip de munitiegeleiders snijden en buigen. Passen en vastlijmen. De mondingsgaten van de mitrailleurs in de neus zijn dichtgeplamuurd.





De kleine delen. Eerst de Venturi buizen. Gevijld uit 1.5 mm diameter plastic staf. Ook de navigatielichten zijn uit 1.5 mm gevijld. Met seconden lijm vastgeplakt aan een steeltje van 0.4 mm messing draad. Ook de Sharff ring is met cyano geplakt.



De roeren zijn voorzien van uithouders gesneden uit 0.25 mm strip. Goed gezekerd met dunne seconden lijm. De juiste posities zijn afgeleid uit de foto’s. Het richtingsroer wordt op dezelfde manier behandeld.



Tot zover. De volgende stap: Schilderen van de kleine onderdelen en romp en vleugels, vernissen van romp en vleugels en inbouwen in het dubbeldekker samenbouwmal van Aeroclub.

Rob

Ik neem aan dat scarf ring en Lewis gun ook van Aeroclub zijn?

groet, Nico

Ja, waarschijnlijk zo'n beetje de laatste. Ik had net een aantal gekocht toen ze ophielden met de produktie. En er is niet echt een alternatief. Mini World (miniworld.ua@gmail.com) heeft er ook een, heel mooi, maar die is niet te betalen. Ik heb er een met een dubbele Lewis gekocht bij Hannants voor 15 Euro, dus tien keer zo duur als een enkele bij Aeroclub kostte.

Groet,

Rob

Een foto uit een brouwverslag van Edwin in het Fokker groepsproject vorig jaar gaf meer informatie over de motor uitlaten (die waren niet goed zichtbaar op mijn eigen foto’s.



Ik heb de acht uitlaten gemaakt uit krom gebogen ronde plastic staf van 1.0 mm diameter en er een 0.6 mm gaatje in geboord. De twee pijpen die naar beneden wijzen zijn gemaakt van 1.2 mm plastic staf met een 0.9 mm gat er in. Bij de KNIL LA DC.I staken die overigens minder uit dan bij het prototype. Ook had de Indische variant maar één opening in de voorkant van de neus, en niet twee, zoals het prototype. De louvers zijn bij de serietoestellen ook verdwenen. De luiken naast de koelers heb ik alsnog gegraveerd.


Het kleine spul na het schilderen (gun metal voor de uitlaten, donker grijs voor onderstelcomponenten en Sharff ring). De achterwaartse afsteuning van het onderstel ga ik misschien nog vervangen door een discreter profiel, dat bovendien op de goede plek onder de romp uit zal komen. Het richtingsroer is rood-wit-blauw geschilderd.
Romp en vleugels zijn nu LVA khaki geschilderd en voorzien van een laag satijn vernis. Boven- en ondervleugel heb ik afgeplakt met Tamiya tape op de plekken waar ze op de Aeroclub assemblage mal komen te liggen. Volgens de tekeningen moet de voorrand van de bovenvleugel 13,5 mm voor die van de ondervleugel komen te liggen en de afstand tussen de onderkant van onder- en bovenvleugel moet 24,0 mm zijn. Dat is nauwkeurig ingesteld op de mal.


Het model in de mal voor het aanbrengen van de N-vleugelstijlen. De mal wordt zo ingesteld, dat de vleugelondersteuning buiten de vleugelstijlen valt.




De N-stijlen, ieder samengesteld uit drie pasgemaakte stukjes plastic van 1.0 mm diameter, zitten op hun plek. Ik heb nu ook de machinegeweren op de romp gezet, wat nog net met veel gepiel met pincetten lukt. Had dat beter voor het monteren van de bovenvleugel kunnen doen. Nu kan het model voorzichtig uit de mal gehaald worden.
Tussen romp en bovenvleugel moeten ook nog de aileron kabels, de leidingen voor navigatielichten en de brandstofleidingen gemonteerd moeten worden (overigens geen van alle deel van de basis kit). Daarom luistert de volgorde nauw.


De aileron kabels zijn van 0.08 mm vislijn, gekleurd met een grijze Marabu Briljant Painter lak stift. Ze worden eerst door de 0,3 gaatjes in de bovenvleugel geregen en dan vastgezet met een druppeltje secondenlijm in de 0,3 mm gaatjes naast de machinegeweren. Vastgezet met een stukje tape en gezekerd in de bovenvleugel met een druppeltje lijm. Daarna kunnen de achterste vleugelstijlen pasgemaakt en vastgelijmd worden.


Aan de rechterkant kunnen de voorste vleugelstijlen ook op maat gemaakt worden en vastgelijmd.


Aan de linkerkant kan dat nog niet, want daar komen de leidingen voor de navigatielichten. De achterste korte stijl moet wel geplaatst worden; anders komen de leidingen mogelijk in de weg te zitten.


De leidingen zijn gebogen van 0,25 mm metalen draad (kern van stroomdraad) en worden vastgeplakt in drie 0,3 mm gaatjes aan de linkerbovenkant van de romp. Ik denk dat ik de leidingen khaki verf.


Toen die droog waren, heb ik het andere eind van de draadjes naar het stroomlijnlichaam onder de bovenvleugel gebogen en vastgezet met een druppeltje secondenlijm. De twee resterende vleugelstijlen kunnen nu ook pas gemaakt worden en op hun plaats gelijmd, evenals de twee pijpen van de bovenvleugel naar de bovenkant van de neus. Ik heb de pijpen zwart geverfd (al dat groen gaat vervelen).


Het eindresultaat. Helaas sluiten de munitiegeleiders niet precies aan op de mitrailleurs. Ik heb geprobeerd ze er tegenaan te buigen, maar ze zitten muurvast.
Volgende stappen: Aileron kabels bovenop de vleugel glad afwerken, radiatoren, cilinder banken en uitlaten op hun plek zetten. Daarna het schilderwerk bijwerken en de decals aanbrengen.

Rob

Fraai wat je allemaal laat zien, Rob. Zijn de ondervleugels nou lichtelijk "gewokkeld" of lijkt dat maar zo?
Gelukkig heeft het weinig effect op de uitlijning gehad. Hoe zijn jouw ervaringen met de jig van Aeroclub?

Paul

Dag Paul,

De ondervleugel is inderdaad in het midden dunner dan aan wortel en tip. Ook de bovenveugel heeft een "defekt": de symmetrie laat te wensen over (ribben niet symmetrisch, het gladde middenstuk aan een kant 1 mm breder dan aan de andere kant, de ene aileron een grotere spanwijdte dan de andere). 't Is jammer, ik had juist de indruk dat dat bij de laatste kits van Omega beter was, maar hier duiken oude problemen weer op, zoals bijvoorbeeld bij hun "oude" Fokker C.I kit.

Ik ben best tevreden over de Aeroclub mal. Als je er voor zorgt dat je model niet onbeschermd met de tamelijk scherpe geetste onderdelen van de mal in aanraking komt, werkt het goed. Een beetje vervelend is dat de helft van de boutjes die je gebruikt om de vleugels te klemmen niet makkelijk vast te draaien zijn. Die zouden eigenlijk lnkse schroefdraad moeten hebben. Wel gebruik ik systematich milimeterpapier om hem in te stellen en verder meten, meten en nog eens meten voordat je de eerste stijl pas maakt en vastplakt. Wel is het zo, dat het lastig werkt met originele vleugelstijlen die in een kit zitten. Meestal krijgen die ruzie met de juiste afmetingen. Maar meestal zijn de stijlen toch veel te grof, en na enige oefening kan je zelf prima stijlen samenstellen uit plastic profiel. Groot voordeel is dat alles goed op zijn plek gehouden wordt tot je klaar bent en het stevig in elkaar zit. Daar had ik vroeger met het handwerk best wel problemen mee.

Groet,

Rob

Heel netjes, die Fokker DC.1!

Niet simpel om die resin kits zo strak te bouwen. Ben benieuwd naar het eindresultaat.

Groeten
philippe

Ik ben nu zo'n beetje toe aan het aanbrengen van de decals, maar daar stuit ik op een probleempje. De rozetten bij de kit hebben een blauwe lijn er om heen (zie mijn eerste verslag). Dat is waarschijnlijk ingegeven door de foto in de bouwhandleiding, waar om de rozet heen een lichte lijn te zien is, en in zwart-wit is dat inderdaad blauw. In de DC.I foto's die ik heb is daar niets van te zien. Vraag is nu wat de juiste rozet is, met of zonder blauwe omtrek. En was dat misschien een KNIL LA gewoonte om zich te onderscheiden van "thuis", of zo? Iemand die dat weet?

[latere aanvulling]
Ik ben maar weer eens in alle referenties voor de DC.I gedoken om te proberen bovenstaande vraag te beantwoorden. De foto met de blauwe rand om de rozetten, die ook bij de kit afgedrukt is, komt uit Hugo Hooftman's Van Glenn Martins en Mustangs, en is een slechte reproductie. Dezelfde foto staat in Casius' 40 jaar Luchtvaart in Indie, en is daar iets beter, maar nogal donker. Daar is niets te zien van een lichte ring om de rozet. Verder heb ik naast de foto's, die ik van Willem Vredeling heb gekregen, alleen maar foto's van de Indische DC.I aangetroffen bij Hegener, en in het Fokker Bulletin van 1929 gewijd aan het 10-jarig bestaan van de Fokker fabriek in Amsterdam. Nergens is een blauwe of lichte ring om de rozet te zien. Conclusie moet welhaast zijn, dat het een artefact is, ontstaan in een poging van de uitgever om de oorspronkelijk donkere foto "op te halen". Alle overige referenties beperken zich tot foto's van het prototype van de DC.I in de wedstrijd uitmonstering.
In het Fokker Bulletin staan overigens een aantal foto's, waarbij het er op lijkt dat het wit van de rozet rechts boven zit, maar dat zal wel aan het gebruikte zwart-wit film materiaal liggen.
Voor de zekerheid nog even gebeld met Willem V. Die wist niks van Indische afwijkingen. Ik zal dus het blauwe randje netjes van de decals afknippen.

Tot slot nog een foto met de huidige status.



De radiatoren zijn geplaatst evenals de cylinderbanken en de pijpen naar het stroomlijnlichaam onder de neus aangebracht. Nu nog hier en daar de verf bijwerken, dan is ie klaar voor de decals. Het onderstel en al het kleine spul doe ik later.

Rob